Jamiyat
Aqlli odamlar ham ommaga qo‘shilganda fikrlash qobiliyatini yo‘qotadi. Nega?
Inson ommaga qo‘shilgan zahoti fikrlash qobiliyatini yo‘qotadi. Ba’zan kuchli bir ehtiros millionta mantiqiy dalilni yengadi. Siyosatchilarning populizmidan tortib jurnalist-blogerlarning xaypigacha – barchasi bir qonuniyatga asoslanadi. Va eng qizig‘i, siz bundan o‘zingizni himoya qila olmaysiz. Bugun “5 daqiqa”da Gustav Lebonning “Omma psixologiyasi” haqida gaplashamiz.
{Yii::t(}
O’tkazib yuborish 6s
O’tkazib yuborish
Ushbu asar omma deb ataladigan katta guruhlar qanday fikrlaydi, qanday harakat qiladi va nega ba’zan mantiqsiz qarorlar qabul qiladi, shuni tushuntirishga qaratilgan. U ommaviy ruhiyatni ochib tashlab, odamlarning ta’sirchan va ehtirosga moyil tabiatini ko‘rsatadi.
Asarning yuragi – “olomon ongi” degan tushuncha. Ya’ni ayrim hollarda odamlar yolg‘iz holatda juda aqlli bo‘lishi mumkin, ammo ommaga qo‘shilgan zahoti mantiqiy fikrdan yiroqlashib ketadi. Odam emas, olomon qaror qabul qiladi. Va bu qaror ko‘pincha ehtiros sababli amalga oshadi.
Olomon ongi nima?
Omma mantiq bilan emas, hissiyot bilan harakat qiladi. Agar bir narsa ularni qo‘rqitsa – qochadi. Ilhomlantirsa – yugurib ketadi. Shubhalansa – hech bir gapga ishonmaydi. Lekin ishonsa, hech narsa ularni to‘xtata olmaydi. Lebonning ta’biri bilan aytganda, omma – bir lahzalik ruhiy to‘lqinlarda yashaydi.
Ommada mantiq o‘rnini ramzlar, obrazlar, shiorlar egallaydi. Agar bir fikr sodda va ta’sirli aytilsa, omma unga ishonadi. Bu vaqtda qanchalik chuqur mantiqiy dalillar keltirilmasin, ommaga ta’sir o‘tkazmaydi. Shuning uchun siyosatda, biznesda va hatto dinga oid masalalarda ham ommani boshqaruvchi asosiy kuch – his-tuyg‘ulardir.
Odamlar liderga muhtoj
Muallifga ko‘ra, Lider – bu dono yoki buyuk inson emas. U ommadagi yashirin hissiyotlarni uyg‘otib bera oladigan odam.
Bu kitobda liderlar ommani qanday boshqarishi haqida juda qiziq ma’lumotlar bor.
Takrorlash, ya’ni bir fikrni qayta-qayta aytish. Oxiri omma u fikrni “haqiqat” deb qabul qiladi. Biz takrorlangan narsaning kelib chiqish tarixini unutib yuboramiz va unga ko‘r-ko‘rona ishona boshlaymiz.
Ta’sir o‘tkazish. Demak, qat’iyat bilan gapirish, ishonchli nutq va kuchli obraz bo‘lsa kifoya.
Lider doimo shubhalarsiz gapiradi. “Menimcha”, “balki” desangiz odamlar ishonishmaydi.
Simvollar – bayroq, ramz va balandparvoz shiorlar… Omma mana shu belgilar orqali harakatga keladi.
Ommani boshqarishning eng kuchli va eng xavfli quroli – hissiyotdir. Chunki omma mantiqni eshitmaydi, u faktlarni tahlil qilmaydi, balki ruhiy to‘lqinlar orqali harakat qiladi. Shuning uchun rahbarlar va hukumatlar ommani ishontirishda aqlga emas, qo‘rquv, umid, g‘urur, g‘azab kabi kuchli tuyg‘ularga tayanadi. Qachonki ommada bir hissiyot uyg‘otilsa, u alohida fikrlashni yo‘qotadi va o‘zini emas, ommani his qiladi. Bitta kuchli ehtiros millionta mantiqiy dalilni yengib o‘ta oladi. Shu jihatdan, hissiyot – omma ongining darvozasi, unga egalik qilgan odam esa ommaning qadamini belgilaydigan qudrat sohibi hisoblanadi.
Aynan mana shunday boshqaruvda mantiq, adolat, haqiqat, degan narsalar “insof qilib” chekkaga chiqib turadi. Omma o‘zi tomosha qilayotgan spektakl ta’siriga tushib qoladi.
Siz ham ommaning bir vakilisiz
“Omma psixologiyasi” 1895 yilda yozilgan bo‘lsa ham, go‘yo kecha chop etilgandek. Chunki siyosiy targ‘ibotlar, ijtimoiy tarmoqlardagi xayp, piar, populizm, reklamalar… Bularning barchasi Lebon aytgan qoidalar bilan birday ishlaydi.
Uning nazariyasiga ko‘ra, bir kishini aldash qiyin, bir million odamni aldash esa oson.
Bu fikrni o‘qib har bir kitobxon o‘z jamiyatiga, mediaga, tarmoqlardagi virusli videolarga, keng tarqalgan fikrlarga boshqacha qarab qo‘yadi. Nahotki, biz, siz ham omma bo‘lsangiz? Odamga alam qiladiye, shuncha o‘qisang, ustingda ishlasang-u, sen ham ommaning bir vakili o‘laroq ulkan oqimda oqib ketaversang.
Xulosa
Bu asar sizga kuchi bor odamlar emas, ommani tushungan insonlar jamiyatni boshqara olishini anglatadi. Nega ba’zi rahbarlar tezda mashhur bo‘ladi? Nega odamlar mantiqqa zid qarorlarni qo‘llab-quvvatlaydi? Nega omma ba’zan qirg‘inga, ba’zan esa qahramonlikka moyil bo‘ladi? Javob – mana shu kitobda!
Shuning uchun bu kitobni o‘qigan odam endi ommaning qichqiriqlariga shunchaki qo‘shilib ketmaydi. Balki bir lahza nafas rostlab, ko‘zni xira qilgan to‘lqinlar ortidagi haqiqiy qudratni izlaydi.
Isomiddin Po‘latov
O‘rganish davomida ushbu sanoat korxonasida chang-gaz tozalash uskunasi mavjudligi, biroq belgilangan me’yorlardan ortiqcha ifloslantiruvchi moddalarni atmosfera havosiga chiqarayotganligi ma’lum bo‘ldi.
Foto: Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi
Toshkent shahar Yashnobod tumanida joylashgan «TEXNOPARK» MChJ ga tegishli cho‘yan quyish sexining atmosfera havosiga zararli ta’siri ishchi guruh tomonidan o‘rganildi.
O‘rganish davomida ushbu sanoat korxonasida chang-gaz tozalash uskunasi mavjudligi, biroq belgilangan me’yorlardan ortiqcha ifloslantiruvchi moddalarni atmosfera havosiga chiqarayotganligi ma’lum bo‘ldi. Shuningdek, bu borada hech qanday ekologik ekspertiza xulosasi berilmaganligi aniqlandi.
Holat yuzasidan korxona rahbariga belgilangan tartibda chora ko‘rilib, atmosfera havosini ifloslantirayotganligi sababli qo‘shimcha to‘lovlar hisoblandi.
Bundan tashqari, sanoat korxonasiga atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbalarning oldini olish, avtomatik stansiyalar o‘rnatish va ekologik ekspertiza xulosasi olinishi yuzasidan majburiy ko‘rsatmalar berildi.
Ma’lum bo‘lishicha, ular sintetik giyohvandlik moddalarini tanishi tashlab bergan geolokatsiyalardan olib, universitet yotoqxonasida dozalarga qadoqlab, aytilgan lokatsiyalarga yuborishgan.
Yashnobod tumanida o‘tkazilgan tezkor tadbir davomida ikki nafar talaba xolislar ishtirokida tekshirilganda,yonidan 120 gr Alfa PVP sintetik giyohvandlik moddalari protsessual tartibda rasmiylashtirib olingan.
Tezkor tadbir davom ettirilib, 2007 yilda tug‘ilgan talabaning vaqtincha yashab kelayotgan universitet yotoqxonasidagi xonasi ko‘zdan kechirilganda 400 gr Alfa PVP sintetik giyohvandlik moddalari borligi aniqlangan.
Ma’lum bo‘lishicha, bu talabalar ushbu sintetik giyohvandlik moddalarini tanishi tashlab bergan geolokatsiyalardan olib, universitet yotoqxonasida dozalarga qadoqlab, aytilgan lokatsiyalarga yuborishgan.
Tezkor tadbirlar natijasida bir marotabalik 2600 ta dozaga teng bo‘lgan jami 520 gr sintetik giyohvandlik moddalarining noqonuniy muomalasi oldi olindi.
Mazkur holat yuzasidan talabalarga nisbatan Jinoyat kodeksining 273-moddasi 5-qismiga ko‘ra 10 yildan 20 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish jazo chorasi qo‘llanilgan.
Shuningdek, sintetik giyohvandlik vositalarining manbaini hamda qolgan jinoiy sheriklarini aniqlash maqsadida tezkor tadbirlar davom ettirilmoqda.
Jamiyat
Hokimlik Nurafshonda prokuratura uchun 4,5 mlrd so‘mga avtoturargoh qurilayotgani haqidagi xabarlar bo‘yicha izoh berdi
Toshkent viloyati hokimining qaroriga muvofiq, Nurafshonda viloyat prokuraturasiga qarashli salkam 1 gektar maydonda infratuzilmani yaxshilash bo‘yicha kompleks loyiha moliyalashtirilmoqda.
Toshkent viloyati hokimligi axborot xizmati ijtimoiy tarmoqlarda Nurafshon shahrida Toshkent viloyati prokuraturasi uchun avtoturargoh qurilishi yuzasidan tarqalgan muhokamalar bo‘yicha munosabat bildirdi.
Ma’lum qilinishicha, shaharda viloyat prokuraturasiga qarashli salkam 1 gektar maydonda infratuzilmani yaxshilash bo‘yicha kompleks loyiha moliyalashtirilyapti. Bu bo‘yicha viloyat hokimining qarori qabul qilingan.
Qarorda hududda avtoturargoh, xizmat ko‘rsatish, elektromobillarni zaryadlash nuqtalari, yashil maydonlar, piyodalar yo‘laklari, drenaj va irrigatsiya tizimlari qurilishi, quyosh panellarini o‘rnatish nazarda tutilgan.
“Ajratilayotgan 4,5 milliard so‘mni faqatgina avtoturargoh uchun deb talqin etmaslik to‘g‘ri bo‘lardi. Qaror matnida muayyan sabablarga ko‘ra, mablag‘ ajratish maqsadi “avtoturargoh majmuasi qurish uchun” deb emas, “avtoturargoh qurish uchun” deb izohlangani shunday bahsli muhokamalarga sabab bo‘lganini tushungan holda qo‘shimcha izoh berishni lozim topdik”, deyiladi hokimlik munosabatida.
Ta’kidlanishicha, loyiha qiymati 5,9 mlrd so‘mga baholangan. Viloyat hokimligi va buyurtmachi xizmati mutahassislari tarafidan obektning kurilish-montaj ishlari qiymati qayta ko‘rib chiqilib, ayrim ish turlari muvofiqlashtirilishi natijasida umumiy xarajat miqdori 4,5 mlrd so‘mga maqbullashtirilgan.
20:47
O‘zbekistonliklar Yaponiyadagi qurilishlarga ishga yuboriladi
Source link
Prezident Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganligining 33 yilligi munosabati bilan davlatimiz tomonidan olib borilayotgan insonparvarlik siyosatining amaliy tasdig‘i sifatida «Jazo muddatini o‘tayotgan, qilmishiga chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lgan va tuzalish yo‘liga qat’iy o‘tgan bir guruh shaxslarni afv etish to‘g‘risida»gi Farmonni imzoladi.
Farmonga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 109-moddasi 23-bandiga asosan jazo muddatini o‘tayotgan hamda qilmishiga chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lgan va tuzalish yo‘liga qat’iy o‘tgan 615 nafar shaxs afv etildi.
Afv etilgan shaxslarning 220 nafari asosiy jazodan to‘liq ozod etildi, 123 nafari jazoni o‘tashdan muddatidan ilgari shartli ozod qilindi, 97 nafarining ozodlikdan mahrum etish jazosi yengilroq jazo bilan almashtirildi. Shuningdek, 175 nafar shaxslarga tayinlangan ozodlikdan mahrum etish jazosining muddatlari qisqartirildi.
Afv etilganlarning 9 nafarini chet el fuqarolari, 29 nafarini ayol, 23 nafarini 60 yoshdan oshgan erkaklar, 264 nafarini yoshlar (shulardan, 2 nafari voyaga yetmaganlar) hamda 9 nafarini taqiqlangan tashkilotlar faoliyatida qatnashgan shaxslar tashkil etadi.
Farmon ijrosi yuzasidan afv etilgan shaxslarni oilasi va yaqinlari bag‘riga qaytarish, ijtimoiy hayotga moslashib, foydali mehnat bilan shug‘ullanishlari, sog‘lom turmush tarzini yo‘lga qo‘yib, jamiyatda munosib o‘rin topishlari uchun ularga ko‘mak berish bo‘yicha mas’ul vazirlik va idoralarga tegishli topshiriqlar berildi.
Toshkentda havoni ifloslantirayotgan korxona rahbariga chora ko‘rildi
Toshkentda narkokuryyerlik bilan shug‘ullanib kelgan ikki talaba ozodlikdan mahrum etildi
Hokimlik Nurafshonda prokuratura uchun 4,5 mlrd so‘mga avtoturargoh qurilayotgani haqidagi xabarlar bo‘yicha izoh berdi
-
Iqtisodiyot4 days agoO‘zbekistondan Daniyaga ilk bor oziq-ovqat va quruq meva eksport qilindi
-
Iqtisodiyot4 days agoPrezidentning Sirdaryoga tashrifi «River Med Pharm» korxonasidan boshlandi
-
Jamiyat5 days agoYunusobodda YTH oqibatida avtomobil yonib ketdi
-
Siyosat4 days agoPrezident Mirziyoyev Denis Manturov boshchiligidagi Rossiya delegatsiyasini qo’llab-quvvatlaydi
-
Sport4 days ago«Real» ta’qibni davom ettirdi, «Liverpul» yana ochko yo‘qotdi. Kun o‘yinlari
-
Dunyodan5 days agoIndoneziyada bir necha kun ichida 700 dan ortiq kishi halok bo’ldi.
-
Siyosat4 days agoMarkaziy Osiyo mamlakatlari 2026 yilda suvdan foydalanish va suv havzalari tizimiga kelishib olishdi
-
Hayot tarzi3 days agoDemi Xestemanning Jessi Gatikaulaning “Me’blari” ga qanday munosabatda bo’ldi