Iqtisodiyot
O‘zbekistondagi tadbirkorlarning qariyb yarmi o‘z biznesining joriy holatini «yaxshi» deb baholadi
Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi joriy yil avgust oyi uchun biznes muhiti tahlili natijalarini e’lon qildi. Tahlil natijalariga ko‘ra, biznesning hozirgi holati va yaqin kelajakdagi rivojlanish bo‘yicha kutilmalarni aks ettiradigan Biznes muhiti indeksi shakllantirildi.
Qayd etilishicha, avgust oyida umumiy biznes muhiti indeksi o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 2 punktga o‘sib, 55 bandni tashkil etdi. Bu o‘sish asosan hozirgi faollikning o‘sishi hisobiga kuzatildi. Biznes muhitining joriy holati indeksi o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 10 bandga o‘sib, 49 bandni tashkil etdi.
Joriy holat indeksi tadbirkorlarning amaldagi vaziyatga, ya’ni sotuvlar, ish bilan ta’minlash, talab, resurslarga yetarli kirish imkoni va faoliyat muhitining barqarorligi kabi omillarga nisbatan munosabatini aks ettiradi.
Shu bilan birga, biznesning istiqboldagi kutilmalari indeksi 67 banddan 62 bandgacha biroz pasaygan bo‘lsa-da, hanuz yuqori darajada saqlanib qolmoqda. Bu esa tadbirkorlarning kelajakka bo‘lgan ishonchi barqaror ekanini ko‘rsatadi.
Tadbirkorlar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rov natijalariga ko‘ra, barqaror ijobiy dinamika kuzatilmoqda. Joriy yil avgust oyida o‘z biznesining joriy holatini «yaxshi» deb baholagan respondentlar ulushi o‘tgan yil avgust oyidagi 41 foizdan joriy yil 45 foizgacha o‘sdi. Shu bilan birga, respondentlarning 39 foizi so‘nggi uch oyda biznes ko‘rsatkichlari yaxshilangannini ta’kidlagan bo‘lsa, 41 foiz talab o‘sganini bildirgan.
Kelgusi oylarga oid kutilmalar ham yuqori darajada saqlanmoqda. Xususan, respondentlarning 69 foizi yaqin uch oy ichida o‘z biznesi o‘sishda davom etishiga ishonmoqda, 62 foizi qo‘shimcha talab o‘sishini kutmoqda, 53 foizi esa ishchilar soni ko‘payadi, deb prognoz bermoqda.
Avgust oyida O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi sohasidagi biznes muhiti sektorning pozitsiyalari mustahkamlanayotganini va tadbirkorlar ishonchi ortayotganini ko‘rsatdi. Oy davomida indeks 7 bandga o‘sib, 57 bandni tashkil etdi va o‘tgan yilgi ko‘rsatkichdan 1 bandga yaxshilandi.
So‘rov natijalariga ko‘ra, qishloq xo‘jaligida tadbirkorlarning 50 foiz o‘z biznesi holatini «yaxshi» deb baholagan, bu esa o‘tgan yilgi ko‘rsatkichdan 10 bandga yuqori. Shu bilan birga, respondentlarning 42 foiz so‘nggi uch oyda biznesi yaxshilanganini qayd etgan. Qishloq xo‘jaligidagi istiqboldagi kutilmalar indeksi 68 bandga yetdi.
Sanoatda ishlab chiqarish faolligining jonlanishi kuzatildi. Jumladan, biznes-muhitining joriy holat indeksi 3 bandga o‘sib, 41 bandni tashkil etdi. Shu bilan birga, umumiy indeks 2 bandga pastlab, 48 bandni tashkil etdi.
Sanoatdagi tadbirkorlarning deyarli yarmi vaziyatni qoniqarli deb baholagan. Ishchilar sonining o‘sishi (28 foiz) ish o‘rinlari kengayayotganidan dalolat beradi. Shu bilan birga, respondentlarning 70 foiz biznesining yaqin kelajakda yaxshilanishiga ishonmoqda.
Xizmatlar sohasida biznes-muhiti indeksi o‘tgan yilga nisbatan 5 bandga yaxshilanib, 57 bandga yetdi. E’tiborli jihati shundaki, joriy holat indeksi 16 bandga oshib, 52 ga yetgan.
Tadbirkorlarning yarmi (47 foiz) o‘z biznesining joriy holatini «yaxshi» deb baholagan. Respondentlarning uchdan biridan ko‘prog‘i (39 foiz) so‘nggi uch oyda yaxshilanganini qayd etgan. Shu bilan birga, bozor ishtirokchilarining chorak qismi (26 foiz) yaqin uch oyda sezilarli o‘zgarishlar bo‘lmasligini taxmin qilgan.
Qurilish tarmog‘ida biznes-muhiti o‘tgan yilga nisbatan 5 bandga o‘sib, 61 bandga yetgan. Joriy holat indeksi 15 bandga oshib, 60 bandni tashkil etgan — bu biznes faolligining sezilarli darajada yaxshilanayotganini ko‘rsatadi. Joriy faoliyatdagi ijobiy o‘zgarishlarga qaramasdan, istiqboldagi kutilmalar indeksi biroz pasayib, 62 bandni tashkil etdi.
So‘rovga ko‘ra, tarmoqdagi tadbirkorlarning 37 foiz so‘nggi uch oyda biznesi yaxshilanganini ma’lum qilgan, bu o‘tgan yilning avgust oyidagi ko‘rsatkichdan 8 foiz bandga ko‘p. Yanada muhimrog‘i — respondentlarning 69 foiz yaqin oylarda biznes holati yanada yaxshilanishini kutayotgan bo‘lsa, bir yil oldin bu ko‘rsatkich 61 foizni tashkil etgan edi.
O‘zbekiston biznes muhiti indeksi Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi tomonidan sanoatning turli tarmoqlaridagi 1000 dan ortiq korxonalarda o‘tkazilgan so‘rovlar asosida hisoblab chiqiladi. Biznes muhitining o‘zgarishi indekatori IFO instituti (Germaniya) metodologiyasiga asoslangan. So‘rovlar davomida korxona rahbarlari ishlab chiqarish dinamikasi, talab, narxlar va boshqa ko‘rsatkichlar asosida tadbirkorlik faoliyatidagi joriy va kutilayotgan o‘zgarishlarni baholaydilar.
Prezidentning «Naqdsiz hisob-kitoblarni ommalashtirish va yashirin iqtisodiyot ulushini qisqartirishga qaratilgan qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi PF–246-son farmoni bilan 2030 yilgacha yashirin iqtisodiyot ulushini qisqartirishning asosiy maqsadli ko‘rsatkichlari belgilandi.
Jumladan:
yalpi ichki mahsulotga nisbatan kuzatilmaydigan iqtisodiyot ulushini 1,3 baravarga qisqartirish;
savdo va xizmat ko‘rsatish sohalarida aholi tomonidan to‘lovlarni naqd pulsiz amalga oshirish ulushini 75 foizga yetkazish.
2026 yil 1 apreldan quyidagilar uchun to‘lovlar faqatgina bank kartalari yoki elektron to‘lov tizimlari orqali amalga oshiriladi:
davlat organlari tomonidan ko‘rsatiladigan xizmatlar;
elektr energiyasi, tabiiy gaz, ichimlik suvidan foydalanganlik uchun to‘lovlar;
alkogol va tamaki mahsulotlari;
transportlarga yoqilg‘i quyish shoxobchalari orqali aholiga neft-gaz mahsulotlarini sotish va elektrda harakatlanadigan transportlarni zaryadlash bo‘yicha xizmatlar;
qiymati 25 mln so‘mdan oshadigan tovar va xizmatlar;
ko‘chmas mulk ob’yektlari, ishlab chiqarilganiga 10 yildan oshmagan M, N, O va G toifaga kiruvchi transportlar hamda maxsus avtotransport vositalarini sotish va sotib olish.
Iqtisodiyot
Savdo va xizmat ko‘rsatish sohasida to‘lovlarni qabul qilishning yangi tizimi joriy etiladi
Joriy yil 10-dekabrdagi PF–246-son farmon bilan 2026-yil 1-yanvargacha barcha savdo va xizmat ko‘rsatuvchi yuridik shaxslar tomonidan elektron to‘lovlarni qabul qilish uchun yagona QR kod joriy qilinadi.
2026-yil 1-yanvardan barcha savdo va xizmat ko‘rsatish sohasidagi yuridik shaxslar tomonidan banklarda generatsiya qilingan yagona QR kod orqali elektron to‘lovlarni qabul qilish yo‘lga qo‘yiladi.
Bunda 2026-yil 1-iyuldan:
barcha savdo va xizmat ko‘rsatish sohasidagi yuridik shaxslarda yagona QR kodli to‘lov tizimi orqali to‘lovlarni qabul qilish ham majburiy etib belgilanadi;
yagona QR kodlardan foydalanilmayotganligi savdo qoidalarini buzish deb hisoblanadi.
2026-yil 1-yanvardan 1 ta tashqi savdo shartnomasi doirasida aynan bir xil turdagi tovarlarga muvofiqlik va ekologik sertifikat 1 yildan oshmagan muddatga 1 marotaba beriladi.
2026-yil 1-martdan soliq organlari xodimlari hamda Navoiy va Chirchiq shaharlarida hisobga qo‘yilgan jismoniy shaxslar tomonidan jami yillik daromadlari to‘g‘risidagi deklaratsiyani taqdim etish tajriba-sinov tariqasida joriy etiladi.
Tegishli farmonga ko‘ra, 2026-yil 1-iyuldan bosqichma-bosqich nazorat qiluvchi organlar tomonidan ushbu Farmonda ko‘rsatilgan holatlar bo‘yicha tadbirkorlik sub’yektlarida o‘tkaziladigan tekshiruvlar bodi-kameradan foydalangan holda amalga oshiriladi.
2026-yil 1-yanvardan:
import qilingan oziq-ovqat mahsulotlarining 9 oy (go‘sht va ho‘l meva-sabzavotlarning 3 oy) davomida sotilmaganligi va qiymati BHMning 500 baravaridan ortiq bo‘lgan ushbu mahsulotlar qoldiqda turganligi holati sayyor soliq tekshiruvini o‘tkazish uchun asos hisoblanadi;
ko‘chmas mulk ob’yektlari va qurilish materiallari bo‘yicha soliq bazasi ushbu tovarlarning bozor bahosidan kelib chiqib aniqlanadi;
O‘zbekiston hududida jismoniy shaxslarga elektron shaklda xizmatlar ko‘rsatuvchi va tovarlar sotuvchi chet el yuridik shaxslari soliq organida ro‘yxatdan o‘tmasdan faoliyat yuritayotgani aniqlanib, ro‘yxatdan o‘tish to‘g‘risida xabarnoma yuborilgandan keyin 30 kun ichida ro‘yxatdan o‘tmaganda, ushbu yuridik shaxslarning O‘zbekistondagi faoliyati cheklanadi;
kameral soliq tekshiruvini o‘tkazishda soliq organlari aniqlagan tafovutni asoslash uchun soliq to‘lovchilar tomonidan qo‘shimcha hujjatlar taqdim etilganda soliq organlari tomonidan ularning ko‘rib chiqilishi majburiy hisoblanadi.
Iqtisodiyot | 13:20
620
2 daqiqa o‘qiladi
Markaziy bank ma’lumotlariga ko‘ra, yillik nisbatda eng ko‘p narxi oshgan oziq-ovqat mahsulotlari: limon (+65 foiz), paxta moyi (+28 foiz) va qo‘y go‘shti (+26,8 foiz). Nooziq-ovqat mahsulotlari tarkibida nikoh uzugi (+31,8 foiz), metan (+30,2 foiz) va gazeta (+15,3 foiz) narxlarida keskin qimmatlashish kuzatilgan. Xizmatlar sektorida esa haydovchilik kurslari (+61,9 foiz), ichki aviareyslar (+54,1 foiz), tarmoq gaz (+39,2 foiz) narxlarida katta o‘sish qayd etilgan.
Markaziy bank 2025 yilning noyabr oyi holatiga inflatsiya ko‘rsatkichlarini e’lon qildi.
Umumiy yillik inflatsiya 2022 yilda 12,3 foiz bo‘lgan, 2023 yilda pasayib, 8,8 foiz, 2024 yilda biroz oshib, 9,8 foiz, 2025 yil noyabr holatida 7,5 foizga tushgan.
Oziq-ovqat mahsulotlari
Arzonlashgan mahsulotlar:
Qovoq (-61,4 foiz);
Shaftoli (-23,7 foiz);
Tarvuz (-23,4 foiz);
Banan (-19,7 foiz);
Sarimsoq (-8,6 foiz).
Qimmatlashgan mahsulotlar:
Limon (+65 foiz);
Paxta moyi (+28 foiz);
Qo‘y go‘shti (+26,8 foiz);
Suyaksiz mol go‘shti (+25,3 foiz);
Suyakli mol go‘shti (+24,2 foiz).
Iste’mol narxlari indeksi savatidagi umumiy 170 turdagi oziq-ovqat mahsulotlaridan 150 tasining (88 foiz) yillik narx o‘sishi 10 foizdan past bo‘lgan.
Nooziq-ovqat tovarlar
Arzonlashgan mahsulotlar:
Propan (-20,8 foiz);
Yirik oshxona priborlari (-3 foiz);
A4 qog‘oz (-1,9 foiz);
Shprits (-1,5 foiz);
Konditsioner (-1,4 foiz).
Qimmatlashgan mahsulotlar:
Nikoh uzugi (+31,8 foiz);
Metan (+30,2 foiz);
Gazeta va jurnallar (+15,3 foiz);
Tabiiy gullar (+8,9 foiz);
Benzin (+8,5 foiz).
Iste’mol narxlari indeksi savatidagi umumiy 250 turdagi nooziq-ovqat mahsulotlaridan 246 tasining (98 foiz) yillik narx o‘sishi 10 foizdan past bo‘lgan.
Xizmatlar
Arzonlashgan va narxi nisbatan kam oshgan xizmatlar:
Pul o‘tkazmalari (-6,4 foiz);
Mikromoliyaviy xizmatlar (-0,02 foiz)
Qimmatlashgan xizmatlar:
Haydovchilik kurslari (+61,9 foiz);
Ichki yo‘lovchi havo transporti (+54,1 foiz);
Tarmoq gaz (+39,2 foiz);
Sovuq suv (+35,1 foiz);
Muzey xizmatlari (+32,7 foiz).
Iste’mol narxlari indeksi savatidagi umumiy 90 turdagi xizmatlardan 64 tasining (71 foiz) yillik narx o‘sishi 10 foizdan past bo‘lgan.
O‘zbekiston elchisi Ravshan Usmonov Buyuk Britaniyaning o‘simliklar changlanishini nazorat qilish bo‘yicha yetakchi kompaniyalaridan biri – PBS International ijrochi direktori Xanna Senior bilan uchrashuv o‘tkazdi. Suhbat chog‘ida seleksiya va urug‘chilik sohasida innovatsion texnologiyalar asosida hamkorlikni yo‘lga qo‘yish masalalari muhokama qilindi.
O‘zbekiston elchisi Ravshan Usmonov Britaniyaning PBS International kompaniyasi ijrochi direktori Xanna Senior bilan uchrashuv o‘tkazdi, deb xabar qilmoqda “Dunyo”.
PBS International – o‘simliklar changlanishini nazorat qilish bo‘yicha dunyodagi yetakchi kompaniyalardan biri hisoblanadi. 50 yildan ortiq tajribaga ega ushbu kompaniya o‘simlik seleksionerlari va urug‘ ishlab chiqaruvchilar uchun mahsulotlar ishlab chiqaradi hamda 35 dan ortiq davlatga eksport qiladi.
Suhbat davomida Britaniya tomoni O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligi sohasida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar, xususan, meva-sabzavotchilikni rivojlantirish, ekinlar diversifikatsiyasi va zamonaviy agrotexnologiyalarni joriy etish borasidagi izchil sa’y-harakatlarni yuqori baholadi.
PBS International vakili kompaniyaning changlanish jarayonini samarali boshqarishga qaratilgan innovatsion yechimlari orqali yuqori sifatli navlarni yaratishda, urug‘chilik samaradorligini oshirish va hosildorlikni ko‘tarishda O‘zbekiston bilan hamkorlik qilishga tayyorligini ma’lum qildi.
Tadbirda seleksiya va urug‘chilik sohasida britaniyalik va o‘zbekistonlik mutaxassislarning tajriba almashishi uchun turli uchrashuv va seminarlar tashkil etish, sohaga yangi innovatsion loyihalarni joriy etish masalalari muhokama qilindi.
Tomonlar agrar sektorda yuqori qo‘shilgan qiymatga ega mahsulotlar yetishtirish, eksport salohiyatini oshirish va ilg‘or ilmiy ishlanmalarni amaliyotga tatbiq etish yo‘nalishida o‘zaro manfaatli hamkorlikni kengaytirish muhim ekanini ta’kidladi.
Ijara uydan 1,5 mlrd so‘mlik kuchli ta’sir qiluvchi dorilar topildi
Agar xavfsizlik kafolatlangan bo’lsa, uch oy ichida saylov Ukrainada o’tkaziladi
To‘lovlarni naqd pulsiz amalga oshirish ulushi 75 foizga yetkaziladi
-
Sport4 days agoТуркия Суперлигаси. «Башакшеҳир» – «Фенербаҳче». Шомуродов ва Файзуллаев — асосий таркибда
-
Jamiyat2 days agoTo‘qqiz qizli Jasur – to‘rt egiz tug‘ilgan xonadondan reportaj
-
Iqtisodiyot4 days agoXitoylik investorlar Jizzaxdagi volfram konini ishga tushirmoqda
-
Iqtisodiyot4 days agoBMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti bilan hamkorlikda qator loyihalar amalga oshiriladi
-
Jamiyat1 day agoToshkent viloyatida 13 yoshli qiz orqali dori sotgan ayol va uning sheriklari ushlandi
-
Dunyodan2 days agoQurolli mojaro Tailand va Kambodiya o’rtasidagi chegarada yana paydo bo’ladi
-
Turk dunyosi3 days agoTüriyatiye: Trabzonspor super burgutlar hujumchisini tayinlaydi
-
Jamiyat1 day agoO‘zbekistondagi muzey va ziyoratgohlarga «virtual sayohat» qilish imkoni yaratiladi