2026 yilda Qozog‘istonning Germaniyaga neft eksporti oyiga 130 ming tonnagacha oshadi. «KazMunayGaz» va Rosneft Deutschland tegishli kelishuvni imzoladi. Yetkazib berish «Drujba» quvuridan Rossiya orqali amalga oshirilmoqda.

Qozog‘istonning “KazMunayGaz” (KMG) va Germaniyaning Rosneft Deutschland GmbH kompaniyalari Germaniyaga neft yetkazib berish bo‘yicha amaldagi shartnomani 2026 yil oxirigacha uzaytirishga kelishib oldi. Yangilangan shartlarga ko‘ra, oylik yetkazib berish hajmi 100 ming tonnadan 130 ming tonnagacha ko‘tariladi.

Kelishuvga ko‘ra, neft Rossiya bilan chegaradosh G‘arbiy Qozog‘iston viloyatida neft ishlab chiqaruvchi “Karachaganak Petrolium Opereyting B.V.”dan olinadi. KMG 2024 yildan beri Germaniyaga yetkazib beriladigan neftning bir qismi Kaspiy dengizidagi Qashag‘on konidan, 2025 yildan esa Kaspiy dengizidagi Tengiz konidan kelishini qo‘shimcha qildi.

Shartnomani uzaytirish va yetkazib berish hajmini oshirish to‘g‘risidagi qaror «KazMunayGaz» va Rosneft Deutschland kompaniyalari rahbarlari Asxat Xassenov va Yoxannes Bremer o‘rtasidagi muzokaralardan so‘ng qabul qilindi. Tomonlar energetika sohasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirishdan o‘zaro manfaatdor ekanini tasdiqladi.

Qozog‘iston neftini Germaniyaning Shvedtidagi neftni qayta ishlash zavodiga yetkazib berish 2023 yilda boshlangan. U «Drujba» quvuri orqali Rossiya, Belarus va Polsha orqali tashiladi. 2025 yilning birinchi to‘qqiz oyida Qozog‘istondan Shvedt neftni qayta ishlash zavodiga yetkazib berish hajmi taxminan 1,5 million tonnani tashkil etdi.

Source link

Ko‘mir, gaz va neft butun dunyo bo‘ylab elektr energiyasining eng ommabop manbalari bo‘lib qolmoqda, biroq ba’zi davlatlar qayta tiklanadigan energiyaga tayanishni boshladi. Ushbu infografikada har bir mamlakatda qaysi elektr energiyasi manbalari keng tarqalganligi aniq ko‘rsatilgan.

Foto: Wolfgang Rattay / Reuters

Dewesoft ta’kidlaganidek, an’anaviy elektr energiyasi manbalari butun dunyoda keng qo‘llanishda davom etmoqda. Masalan, Rossiya, AQSh, Italiya, Isroil, Yaponiya, Buyuk Britaniya kabi mamlakatlarda gaz asosiy energiya manbai hisoblanadi.

Ko‘mir Xitoy, Janubiy Koreya, Mo‘g‘uliston, Chexiya va Avstraliyada mashhur. Neft Estoniya, Hongkong, Niger, Suriya va Puerto-Riko uchun elektr energiyasining asosiy manbai hisoblanadi. Fransiya va Finlandiya kabi ba’zi davlatlar birinchi navbatda atom energiyasiga tayanadi.

Ba’zi mamlakatlar asta-sekin qayta tiklanadigan energiya manbalariga o‘tmoqda. Gidroenergetika eng ko‘p qo‘llanadigan qayta tiklanadigan energiya manbalaridan biridir. Norvegiya, Shveytsariya, Ruminiya, Tojikiston, Shimoliy Koreya kabi mamlakatlarda unga ham talab mavjud.

Shamol energetikasi yana bir ommabop qayta tiklanadigan energiya manbasidir. U Daniya, Germaniya va Lyuksemburgda faol ravishda qo‘llanadi.

Yashil energetika manbalari, jumladan, quyosh energiyasi, butun dunyoda asta-sekin mashhurlikka erishmoqda. Boshqa resurslarga biomassa (yog‘och, biogaz, etanol va biodizel kabi organik materiallar) va geotermal energiya kiradi. Ular rivojlanayotgan mamlakatlarda ham, an’anaviy qazib olinadigan yonilg‘idan uglerod gazi tashlamalari oldini olishga intilayotgan mamlakatlarda ham qo‘llanadi.

Source link

Sentyabr oyida O‘zbekiston aholisi va tadbirkorlarining inflyatsion kutilmalari biroz pasaydi. Aholi va tadbirkorlar kelgusi 12 oyda narx-navo qariyb 12 foizga oshishini kutyapti. Sezilgan inflatsiya darajasi 0,6 bandga pasayib, 12,4 foizgacha tushdi.

Markaziy bank sentabr oyidagi so‘rovlar natijasiga ko‘ra aholining inflyatsion kutilmalari hisobotini taqdim etdi. Unga ko‘ra, aholi va tadbirkorlar orasida narxlar bo‘yicha kutilmalar sentabr oyida biroz pasaygan, biroq iqtisodiy sub’yektlar uchun bir qancha tashqi va ichki bosim manbalari saqlanib qolmoqda.

Inflyatsion kutilmalar

Sentyabr oyida aholining kelgusi 12 oy uchun inflyatsion kutilmalari 12 foiz darajasida qayd etildi – avvalgi oylarga nisbatan 0,2 foiz bandga pasayish kuzatildi. Ushbu o‘lchov jami 3 420 respondent fikri asosida aniqlangan.

Tadbirkorlik sub’yektlari orasida inflyatsion kutilmalar 11,7 foizni tashkil etdi, bu esa o‘tgan oyga nisbatan 0,1 bandga pasayishdir.

Inflyatsion kutilmalarning omillari

O‘zbekistonliklar fikricha, keyingi bir yilda narxlarning oshishiga eng ko‘p sabab bo‘lishi mumkin bo‘lgan omil – bu kommunal xizmatlarning qimmatlashishi. Respondentlarning 46 foizi ana shundan xavotirda.

So‘rovda qatnashgan aholi vakillarining 41 foizi yoqilg‘i va energiya narxlarining o‘sishini kutmoqda. Respondentlarning har to‘rt nafaridan birining fikricha, keyingi 12 oyda ish haqi va nafaqalar oshishi, transport xarajatlarining ortishi va asosiy oziq-ovqatlar qimmatlashishi – inflatsiyaning asosiy omillaridan biri bo‘ladi.

Biznes esa asosan kommunal xizmatlar, yoqilg‘i va energiya resurslari narxi eng ko‘p oshishini taxmin qilyapti. Har o‘nta tadbirkordan to‘rt nafari shunday kutilmaga ega.

Hududiy va sohalar kesimidagi tafovutlar

Inflyatsion kutilmalar hududlar kesimida ancha farqlanadi. Aholi orasida eng yuqori ko‘rsatkich Sirdaryo viloyatida (12,7 foiz), eng past ko‘rsatkich esa Buxoro viloyatida (10,5 foiz) kuzatilgan.

Toshkent shahri, Samarqand va Xorazm viloyatlaridagi tadbirkorlar orasida inflyatsion kutilmalar 13 foizdan baland. Qoraqalpog‘istondagi biznes 10,3 foiz, Qashqadaryodagi tadbirkorlar 10,4 foizlik inflatsiya kutilmalariga ega.

Sohalar kesimida qishloq xo‘jaligi bilan shug‘ullanuvchilar narxlar o‘sishini pastroq baholagan bo‘lsa, axborot texnologiyalari va OAV sohasidagi respondentlar orasida kutilmalar yuqoriroq.

Sezilgan inflatsiya

Aholi tomonidan oxirgi bir yilda sezilgan inflatsiya 12,4 foizni tashkil etib, avvalgi oyga qaraganda 0,6 bandga kamaydi.

Toshkent shahrida sezilgan inflatsiya 13,9 foizni tashkil etgan bo‘lsa, xorazmliklar oxirgi bir yildagi narx-navo o‘sishini boshqa hududlarga nisbatan eng kam baholashgan: 10,8 foiz.

Avgust-sentabr oylarida aholi go‘sht va sut, benzin va yoqilg‘i, elektr va tabiiy gaz, dorilar va meva-sabzavotlar narxi oshishini ko‘proq sezgan.

Markaziy bank tahlillariga ko‘ra, oylik daromadi 10 mln so‘mdan yuqori aholi narxlar oshishini daromadi 10 mln so‘mgacha bo‘lgan qatlamga nisbatan ko‘proq sezgan.

Pensionerlar inflatsiyani hammadan ko‘proq his etayotgan bo‘lsa, qishloq xo‘jaligi sohasi vakillari oxirgi vaqtlardagi narx-navo oshishini boshqalarga qaraganda pastroq baholamoqda.

Source link

Finlandiya va Polsha Ukrainani so‘zsiz qo‘llab-quvvatlashda birlashadi, dedi Finlandiya tashqi ishlar vaziri Elina Valtonen Varshavadagi anjumanda. U Helsinki Rossiyadan keladigan barcha tovarlarga bojlar joriy etish niyatida ekanligini ma’lum qildi.

Foto: TASS/EPA/JANNE KURONEN

Finlandiya Rossiyadan olib kelingan barcha tovarlarga bojlar joriy qilmoqchi. Bu haqda Finlandiya tashqi ishlar vaziri Elina Valtonen 6 oktyabr, dushanba kuni Varshavada Polsha tashqi ishlar vaziri Radoslav Sikorskiy bilan insoniy o‘lchov bo‘yicha Varshava konferensiyasi doirasidagi uchrashuvdan so‘ng bayonot berdi. 

«Biz duch kelayotgan qiyinchiliklarni aniq tushunishimiz kerak», deb yozdi Valtonen o‘sha kuni X mikroblogida. «Rossiyaning Ukrainaga qarshi tajovuzkor urushi nafaqat xalqaro huquqni qo‘pol ravishda buzish, balki Helsinki yakuniy akti asosidagi tamoyillarga ham hujumdir. Bu Ukraina suvereniteti va hududiy yaxlitligiga to‘g‘ridan to‘g‘ri tajovuz, shuningdek, Yevropada tinchlikni ta’minlagan me’yorlarni ochiqdan ochiq rad etishdir. Bu nafaqat xalqaro huquqning buzilishi, balki insoniyatning o‘ziga ham hujumdir».

Avvalroq Finlandiya tashqi ishlar vaziri o‘z mamlakatining Polsha bilan xavfsizlik sohasida muvaffaqiyatli hamkorligini ta’kidlagan edi: «Finlandiya va Polshani nafaqat Boltiq dengizi, balki Yevropani yanada xavfsiz va farovon qilish istagi ham birlashtiradi», deb yozgan u. «Biz Ukrainani qo‘llab-quvvatlashda va Rossiyaning tajovuzkor urushini davom ettirish qobiliyatini zaiflashtirish istagida sobit bo‘lib qolamiz».

O‘z navbatida, Polsha tashqi ishlar vaziri Radoslav Sikorskiy 6 oktyabr kuni Finlandiya o‘z mamlakatining Yevropa Ittifoqi va NATOdagi eng ishonchli hamkorlaridan biri bo‘lib qolayotganini aytdi. U, shuningdek, Varshava va Helsinkining Ukrainani qo‘llab-quvvatlash uchun muzlatilgan Rossiya aktivlaridan foydalanish bo‘yicha umumiy pozitsiyasiga ishora qildi.

Shu bilan birga, Polshaning TVP jamoat teleradiokompaniyasi o‘z veb-saytida yozganidek, Sikorskiy Finlandiyaning fuqarolik mudofaa tizimini yuqori baholadi va dengiz xavfsizligi uchun ham, Boltiq dengizi ekotizimiga ham jiddiy xavf tug‘diradigan Rossiyaning «soya floti» bilan kurashishda birgalikdagi sa’y-harakatlarni davom ettirishga chaqirdi.

Source link

Xorijga chiqqan o‘zbekistonliklar shaxsiy ehtiyoji uchun olib kelayotgan iPhone’lari uchun boj to‘lashga majburlanayotgani haqidagi muhokamalar ortidan, “Yuksalish” umummilliy harakati dadil bayonot bilan chiqib, qator takliflarni ilgari surdi. Harakat pozitsiyasiga ko‘ra, bojlar va limitlar qonun bilan belgilanishi hamda monopoliya yaratish quroliga aylanmasligi kerak.

Foto: Bojxona qo‘mitasi

“Yuksalish” umummilliy harakati jismoniy shaxslar tomonidan O‘zbekistonga shaxsiy foydalanish uchun bojsiz tovar olib kirish limitlari pasaytirilganini tanqid qilib, bu borada qator takliflarni ilgari surdi.

“Boj to‘lovlari monopoliyaga sabab bo‘lmasligi kerak”, deyiladi harakat tarqatgan bayonot sarlavhasida.

Ma’lumki, 2025 yil 1 maydan O‘zbekistonga shaxsiy ehtiyoj uchun olib kiriladigan tovarlar bo‘yicha yangi bojsiz normalar kuchga kirdi. Vazirlar Mahkamasi qaroriga ko‘ra, jismoniy shaxslar uchun limit quyidagicha belgilangan: havo transporti orqali kelishda – 1000 dollar, temir yo‘l va daryo transportida – 500 dollar, avtomobil va piyoda o‘tish punktlarida – 300 dollar, xalqaro kurerlik jo‘natmalarida – 200 dollar, pochta orqali esa – 100 dollar.

“Yuksalish” harakatiga ko‘ra, bu me’yorlar amalda fuqarolarga qo‘shimcha moliyaviy xarajat yuklayapti, qolaversa, bozordagi raqobatga ham ta’sir ko‘rsatmoqda.

“Bojxona to‘lovlari monopoliya xavfini kuchaytirmoqda. O‘zbekistonda rasmiy distribyutori bo‘lmagan tovarlarni, tabiiyki, fuqarolar chetdan olib kelishga majbur. Ammo, 30 foizlik boj bu tovarlarni sun’iy qimmatlashtirib, iste’molchi tanlovining cheklanishi va yirik importchilarning mavqeyi mustahkamlanishiga sabab bo‘ladi.

Natijada, raqobat pasayishi, narxlar oshib, tovarlar sifati yomonlashishi va kichik hamda o‘rta tadbirkorlar uchun bozorga kirish imkoniyatlari cheklanishi mumkin. Buning oqibatida iste’molchilar tanlov huquqidan mahrum bo‘ladi va sog‘lom bozor rivojlanishi to‘xtaydi.

Shuning uchun yashirin iqtisodiyotga qarshi boshqacha, samarali hamda inson huquqlariga daxl qilmaydigan mexanizmlar haqida o‘ylash maqsadga muvofiq”, – deyiladi harakat 7 oktyabr kuni e’lon qilgan bayonotda.

Yuqoridagi muammolarga yechim sifatida, “Yuksalish” quyidagilarni taklif qildi:

jismoniy shaxslar tomonidan o‘z ehtiyojlari uchun tovarlarni O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kirishda qo‘llaniladigan boj to‘lovlari, limitlar va stavkalar faqat qonun darajasida belgilanishi lozim;
tijorat maqsadidagi importni shaxsiy ehtiyoj uchun olib kiriladigan tovarlardan aniq ajratish mexanizmini ishlab chiqqan holda, normadan oshgan qismiga nisbatan 30 foiz o‘rniga pastroq, mutanosib va progressiv stavkalarni qo‘llash;
bojxona tariflarini mahalliy ishlab chiqaruvchilarni qo‘llab-quvvatlash ko‘rinishida monopoliyani shakllantirish vositasi emas, balki faqat haqiqiy kontrabandaga qarshi kurash hamda raqobatni rivojlantirish vositasi sifatida qo‘llash;
ichki bozorda yetarlicha raqobat shakllanmagan tovarlar uchun import shartlarini yengillashtirish;
ro‘yxatga olish jarayonini soddalashtirish va boj to‘lovi talab qilinmagan hollarda (masalan, 1-2 dona shaxsiy qurilma) UzIMEI orqali ro‘yxatga olishni bepul qilish.

“Xulosa sifatida shuni aytish mumkinki, shaxsiy tovarlarga yuqori bojlar qo‘yish – oddiy fuqarolarning mulk huquqiga zarar yetkazadi. Boj siyosati adolatli va iqtisodiy erkinlikni qo‘llab-quvvatlovchi bo‘lishi kerak”, – deya xulosa qildi “Yuksalish” umummilliy harakati raisi, Qonunchilik palatasi deputati Bobur Bekmurodov.

Bojxona qo‘mitasi ma’lumotiga asoslanib, Kun.uz bajarib ko‘rgan hisob-kitoblarga ko‘ra, Dubaydan O‘zbekistonga shaxsiy ehtiyoji uchun iPhone 17 Pro Max 512 smartfonini olib kirayotgan fuqarolar davlat boji, bojxona yig‘imi va IMEI-registratsiyasi uchun jami 2,5 mln so‘mdan ortiq xarajat qilishiga to‘g‘ri kelmoqda.

Source link