Iqtisodiyot
AQSh sanksiyalaridan keyin Turkiya RF neftini kamroq sotib olmoqda
AQShning Rossiyaga nisbatan yangi sanksiyalariga javob sifatida RF neftiga tayangan turk NQZ xomashyoni Rossiyadan ko‘ra Iroq va Qozog‘istondan ko‘proq xarid qila boshladi, deb xabar berdi Reuters manbalariga tayanib.
Turkiya neftni qayta ishlash zavodlari (NQZ) Iroq va Qozog‘istondan ko‘proq neft sotib ola boshladi, deb yozadi Reuters agentligi 2 noyabr kuni xabardor manbalarga tayanib. Bu holat AQSh, Yevropa Ittifoqi va Buyuk Britaniya Moskva Ukrainadagi urushni davom ettirayotgani uchun Rossiya neft sektoriga sanksiyalar joriy etganidan ko‘p o‘tmay ro‘y berdi.
Ma’lumotlarga ko‘ra, Turkiyadagi yirik NQZdan biri — Ozarboyjonning SOCAR kompaniyasiga tegishli SOCAR Turkey Aegean Refinery — yaqinda «dekabr oyida yetkazib berish shartlari bilan Iroq, Qozog‘iston va boshqa ta’minotchilardan to‘rt partiya xom neft» xarid qilgan.
Boshqa yirik qayta ishlovchi — Tupras ham Rossiyadan emas, jumladan Rossiyaning Urals turiga o‘xshash Iroq turlaridan neft xaridini oshirmoqda. Reuters hamsuhbatlarining taxmin qilishicha, ikki katta NQZga egalik qiluvchi Tupras yaqin vaqtda zavodlardan birida Rossiya neftini import qilishni butunlay to‘xtatishi mumkin. Bundan tashqari, mazkur turk kompaniyasi ilk bor Braziliyadan neft sotib oldi, noyabr boshida esa Angolaning Mostarda turidan ikkinchi partiyani kutib olmoqda.
Xitoy va Hindiston bilan bir qatorda Turkiya ham Rossiya neftining kam sonli yirik xaridorlaridan biri hisoblanadi. Reuters manbalariga ko‘ra, noyabrda Turkiya sutkasiga 141 ming barrel Iroq neftini qabul qiladi — bu oktyabrdagi 99 ming barrel/sutkadan va joriy yildagi o‘rtacha 80 ming barrel/sutkadan ko‘proq. Shu bilan birga, oktyabrgacha Turkiya neft importida sutkasiga 317 ming barrel (yoki 47 foiz) Rossiya nefti hissasiga to‘g‘ri kelgan.
22 oktyabr kuni AQSh prezidenti Donald Tramp Kreml Ukrainadagi urushni to‘xtatishdan bosh tortganidan so‘ng Rossiyaning eng yirik ikki neft kompaniyasi — «Rosneft» va «Lukoyl», shuningdek ularning 34 ta shu’ba tuzilmasiga sanksiyalar joriy qildi. AQSh Moliya vazirligi cheklovlarga tushgan kompaniyalar bilan operatsiyalarni yakunlash uchun bir oy muddat berdi.
Oktyabrda «Gazprom»ning Yevropaga yetkazib berishi «Turk oqimi» gaz quvurining bitta tarmog‘i orqali o‘sdi. Bundan 1 noyabr kuni Yevropa gaztransport tizimlari operatorlari tarmog‘i — ENsOG saytida e’lon qilingan ochiq ma’lumotlar guvohlik beradi.
Ushbu ma’lumotlarga ko‘ra, Turkiya—Bolgariya chegarasidagi «Strandja 2 / Malkochlar» kirish nuqtasi orqali oktyabr oyida 17 403 GVt·soat gaz o‘tgan. Bu sentabrga nisbatan 8,7 foizga va 2024 yil oktyabriga nisbatan 13 foizga ko‘p. Joriy yil boshidan bu yo‘nalish orqali jami 152 000 GVt·soat gaz yetkazib berildi — o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 7,5 foizga ko‘p.
Yevropaga qaratilgan «Turk oqimi» tarmog‘i — «Shimoliy oqim»lardagi portlashlar, Rossiya gazining Ukraina orqali tranziti va «Yamal-Yevropa» bo‘ylab yetkazib berish to‘xtaganidan so‘ng, «Gazprom»ning quvur orqali Yevropaga gaz yetkazishi mumkin bo‘lgan yagona marshrutdir. Turkiya va Rossiyani «Ko‘k oqim» gaz quvuri ham bog‘lab turadi, ammo u yerdan gaz faqat Turkiyaning ichki bozoriga yetkaziladi.
Yevropa Ittifoqi 2028 yil 1 yanvarga qadar Rossiya gazining istalgan turidan butunlay voz kechmoqchi. Shu bilan birga, Rossiyadan keladigan suyultirilgan tabiiy gaz (STG)dan 2027 yil 1 yanvarga qadar voz kechish rejalashtirilgan.
O‘zbekiston va AQSh uran, mis, volfram, molibden va grafit qazib olish hamda chuqur qayta ishlashni rivojlantiradi. Bu haqda prezident Shavkat Mirziyoyev Amerika ishbilarmon doiralari bilan kechgan uchrashuvda ma’lum qildi. Yangi loyihalarga DFC korporatsiyasi va AQSh Eksimbanki jalb qilinishi kutilmoqda.
Foto: Prezident matbuot xizmati
Vashington shahriga amaliy tashrifning ishbilarmonlik dasturi yakunida O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev AQShning yetakchi kompaniyalari, investitsiya fondlari va moliya institutlari vakillari bilan uchrashuv o‘tkazdi.
Tadbirda AQSh savdo vaziri Hovard Latnik, prezidentning maxsus yordamchisi Rikki Gil, prezidentning maxsus vakili Paolo Zampolli, qishloq xo‘jaligi vaziri o‘rinbosari Stiven Vaden, shuningdek, Amerika – O‘zbekiston savdo palatasi rahbarlari, Traxys, FLSmidth, McKinsey, Meta, Google, Amazon, Boeing, Air Producs, Axiom Space, Cove Capital, Freeport-McMoRan, Orion CMC, Cargill Cotton, John Deere, Honeywell, Valmont Industries, Flowserve Corporation kabi yirik korporatsiya va kompaniyalarning yuqori darajadagi menejerlari ishtirok etdi.
Uchrashuv avvalida Shavkat Mirziyoyev so‘nggi 8 yil ichida AQSh bilan tovar ayirboshlash hajmi 4 barobar oshgani, O‘zbekistonda AQShning 300 dan ortiq kompaniyasi muvaffaqiyatli faoliyat yuritayotganini ta’kidladi.
Prezident hamkorlikning bugungi darajasi birgalikdagi ishlarga keng istiqbol ochadigan yangi bosqichning boshlanishi ekanini alohida ta’kidladi. AQSh prezidenti Donald Tramp bilan bo‘lajak uchrashuvda iqtisodiy hamkorlikning aniq yo‘nalishlari va yangi qo‘shma tashabbuslar muhokama qilinishi qayd etildi.
Davlat rahbari o‘z nutqida ikki mamlakat o‘rtasidagi strategik sheriklikning ustuvor yo‘nalishlarini ko‘rsatib o‘tdi.
2030 yilga borib O‘zbekistonda 18-20 gigavattlik qayta tiklanuvchi quvvatlarga ega yangi energetika tizimi yaratiladi, elektr energiyasining yarmidan ko‘pi quyosh va shamol energiyasi hisobidan ishlab chiqariladi.
Shu ma’noda, O‘zbekiston va AQSh uran, mis, volfram, molibden va grafit qazib olish hamda chuqur qayta ishlashni rivojlantiradi. Ishonchli yetkazib berish zanjirlarini yaratish va AQShning ilg‘or qayta ishlash texnologiyalarini joriy etish rejalashtirilgan.
Bundan tashqari, avtomobil va temir yo‘llar, terminallar va aeroportlarni modernizatsiya qilish bo‘yicha keng ko‘lamli dastur amalga oshirilmoqda. 2030 yilgacha transport infratuzilmasini rivojlantirishga 12 milliard dollardan ziyod mablag‘ yo‘naltirish rejalashtirilgan.
AQShning Google, Meta, NVIDIA kompaniyalari bilan raqamli hamkorlik kengaymoqda. Apple Pay va Google Pay to‘lov tizimlarini joriy etish, Raqamli akademiya va startap-xablar tarmog‘ini yaratish shular jumlasidan.
Bunday loyihalarni ilgari surish va moliyaviy qo‘llab-quvvatlash uchun DFC korporatsiyasi hamda AQSh Eksimbanki jalb qilinishi aytildi.
Yakunda O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev AQSh kompaniyalarining investitsiya tashabbuslarini shaxsan qo‘llab-quvvatlashga tayyorligini bildirib, O‘zbekiston xorijiy investorlar uchun ishonchli hamkor va muvaffaqiyat kafolati bo‘lib qolishini ta’kidladi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev va AQSh savdo vaziri Hovard Latnik o‘rtasidagi uchrashuvda qishloq xo‘jaligi sohasidagi hamkorlikka alohida e’tibor qaratildi. Ma’lum qilinishicha, AQShdan soya va paxta yetkazib berish, shuningdek, Amerikaning ilg‘or tomchilatib sug‘orish texnologiyalarini joriy etish bo‘yicha dastlabki shartnomalar imzolangan.
Foto: Prezident matbuot xizmati
O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev Vashingtonda Amerika Qo‘shma Shtatlari savdo vaziri Hovard Latnik bilan muzokara o‘tkazdi.
O‘zbekiston bilan AQSh o‘rtasidagi strategik sheriklik munosabatlarini yanada mustahkamlash, savdo va investitsiyaviy hamkorlikni faollashtirish, iqtisodiyotning turli tarmoqlarida qo‘shma loyihalarni amalga oshirish masalalari ko‘rib chiqildi.
Prezident matbuot xizmatiga ko‘ra, keyingi yillarda tovar ayirboshlash hajmi 4 barobar ko‘payib, qariyb 1 milliard dollarga yetgan. O‘zbekistonda AQShning 300 dan ortiq kompaniyasi faoliyat yuritmoqda. Sanoat, qishloq xo‘jaligi, energetika va innovatsiya sohalarida qator yirik kooperatsiya loyihalari amalga oshirilmoqda.
Savdo aloqalarini mustahkamlash, hududlararo hamkorlikning samarali mexanizmlarini yaratish, shuningdek, Muvofiqlashtiruvchi kengash ta’sis etishdan ikki tomon ham manfaatdor ekani ta’kidlandi.
Qishloq xo‘jaligi sohasidagi hamkorlik masalalariga alohida e’tibor qaratildi. AQShdan soya va paxta yetkazib berish, shuningdek, Amerikaning ilg‘or tomchilatib sug‘orish texnologiyalarini joriy etish bo‘yicha dastlabki shartnomalar tuzilgan.
Muzokaralar yakunida qo‘shma loyihalarni qo‘llab-quvvatlash uchun investitsiya platformasini yaratish orqali amaliy hamkorlikni faollashtirishga kelishib olindi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Vashington shahriga amaliy tashrifining ishbilarmonlik dasturi doirasida “General Motors International” kompaniyasining global ijrochi direktori Shilpan Aminni qabul qildi.
Ushbu korporatsiya bilan uzoq muddatli hamkorlikni yanada kengaytirish masalalari ko‘rib chiqildi. “General Motors International” kompaniyasining mamlakatimiz avtomobil sanoatini rivojlantirish va diversifikatsiya qilishdagi muhim o‘rni qayd etildi.
So‘nggi 5 yil ichida kompaniya tomonidan 1,6 million dona avtomobil ishlab chiqarildi, O‘zbekiston “Chevrolet” brendi uchun AQShdan keyin ikkinchi yirik bozorga hamda Markaziy Osiyo va MDH bozorlarida sotuvlar bo‘yicha yetakchiga aylandi.
Ishlab chiqarish kooperatsiyasini yanada rivojlantirish, mahsulotlar turini kengaytirish va mahalliylashtirishni chuqurlashtirishga alohida e’tibor qaratildi.
Zamonaviy mashinasozlikda talab yuqori bo‘lgan yangi texnologiyalar va xomashyo resurslari sohasida qo‘shma loyihalarni amalga oshirish istiqbollari muhokama qilindi.
O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Vashington shahriga tashrifining ishbilarmonlik dasturi doirasida 6 noyabr kuni AQSh Xalqaro moliyaviy taraqqiyot korporatsiyasi (DFC) bosh direktori Ben Blekni qabul qildi.
DFC – AQShning milliy rivojlanish instituti bo‘lib, rivojlanayotgan mamlakatlarda infratuzilma va sanoat loyihalarini amalga oshirish uchun xususiy kapitalni safarbar qilish bilan shug‘ullanadi.
Uchrashuvda oliy darajadagi faol muloqotlar va savdo-investitsiyaviy hamkorlik kengayib borayotgani mamnuniyat bilan qayd etildi. Energetika, muhim minerallar, moliya, transport, qishloq xo‘jaligi va AT sohalarida yirik qo‘shma tashabbuslar ishlab chiqilmoqda.
Amaliy sheriklikni chuqurlashtirishga alohida e’tibor qaratildi. Ustuvor loyihalarni moliyalashtirish uchun qo‘shma investitsiya platformasini yaratishni jadallashtirish, kichik biznesni qo‘llab-quvvatlash, shuningdek, Toshkent shahrida korporatsiyaning mintaqaviy ofisini ochish bo‘yicha aniq chora-tadbirlar ko‘rib chiqildi.
Davlatimiz rahbari korporatsiyaning infratuzilma loyihalarini amalga oshirishda davlat-xususiy sheriklik asosida ishtirok etishi muhimligini ta’kidladi.
Don va dukkakli don ekinlari yetishtirishda qaysi hudud yetakchi hududlar e’lon qilindi.
Milliy statistika qo‘mitasining dastlabki ma’lumotlariga ko‘ra, 2025-yilning yanvar–sentyabr oylarida respublikadagi barcha toifadagi xo‘jaliklar tomonidan 8,4 mln tonna don va dukkakli don ekinlari yetishtirilgan.
Bu ko‘rsatkich 2024 yilning mos davriga nisbatan 11,2 foizga o‘sgan.
Hududlar kesimida yetishtirilgan don va dukkakli don ekinlari hajmi quyidagicha:
Qoraqalpog‘iston Respublikasi – 255 146 tonna
Andijon viloyati – 655 594 tonna
Buxoro viloyati – 632 399 tonna
Jizzax viloyati – 709 198 tonna
Qashqadaryo viloyati – 880 946 tonna
Navoiy viloyati – 285 428 tonna
Namangan viloyati – 629 974 tonna
Samarqand viloyati – 859 133 tonna
Surxondaryo viloyati – 826 549 tonna
Sirdaryo viloyati – 534 560 tonna
Toshkent viloyati – 603 807 tonna
Farg‘ona viloyati – 956 263 tonna
Xorazm viloyati – 577 818 tonna.
Avval 9 oyda 9,9 mln tonna sabzavot yetishtirilgani ma’lum qilingandi.
O‘zbekiston va AQSh kritik minerallar sohasida hamkorlikni kengaytiradi
AQSh O‘zbekistonga paxta yetkazib beradi
Prezident Shavkat Mirziyoyev GM ijrochi direktori bilan ko‘rishdi: tafsilotlar
-
Jamiyat4 days agoIsitish mavsumida ehtiyojmand oilalarga bir martalik yordam puli berilishi boshlandi
-
Jamiyat4 days agoBekobodda iste’molga yaroqsiz yog‘ ishlab chiqarish sexi aniqlandi
-
Iqtisodiyot3 days agoPokiston bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri moliyaviy operatsiyalar yo‘lga qo‘yiladi
-
Dunyodan5 days agoMeksikadagi fojiali olovda 22 kishi halok bo’ldi
-
Sport2 days agoDevid Bekhem ritsar unvonini oldi
-
Dunyodan2 days agoBritaniyaning eng boy odami 85 yoshida vafot etadi
-
Iqtisodiyot1 day agoO‘zbekiston sentabrda dunyoda oltin sotgan yagona davlat bo‘ldi
-
Dunyodan2 days agoDik Cheyining o’limi milliy yo’qotish, deydi Jorj V. Bush