Iqtisodiyot
2025 yilda eng barqaror iqtisodiyotga ega davlatlar ma’lum qilindi
Hinrich Foundation fondi o‘zining yangilangan Sustainable Trade Index (STI) indeksini e’lon qildi – IMD World Competitiveness Center bilan hamkorlikda tayyorlangan dunyoning 30 yetakchi iqtisodiyoti yillik reytingi. Indeks mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanish, ijtimoiy barqarorlik va ekologik mas’uliyatni uyg‘unlashtirgan holda qanday barqaror savdo qilishini baholaydi.
Reytingning asosiy maqsadi hukumatlarga, tadqiqotchilarga va ekspertlarga global savdo va iqtisodiy tizimlar barqarorligi o‘rtasidagi bog‘liqlikni tushunishga yordam berish hamda jahon iqtisodiyotining uzoq muddatli barqarorligi haqida munozaralarni rag‘batlantirishdan iborat.
2025 yilda Buyuk Britaniya birinchi o‘rinni egallab, o‘tgan yilgi ikkinchi o‘rindan ko‘tarilib, Yangi Zelandiyani ikkinchi o‘ringa siqib chiqardi. Avstraliya va Singapur o‘z o‘rinlarini mos ravishda 3- va 4-o‘rinlarda saqlab qoldi.
Ba’zi mamlakatlar sezilarli o‘sishni ko‘rsatdi: Janubiy Koreya 7-o‘rindan 5-o‘ringa ko‘tarildi, Malayziya 15-o‘rindan 12-o‘ringa, Shri-Lanka esa 26-o‘rindan 20-o‘ringa eng katta sakrashlardan birini amalga oshirdi.
Boshqalar, aksincha, o‘z o‘rnini yo‘qotdi: Tailand 12-o‘rindan 15-o‘ringa tushib ketdi, Laos 22 dan 25 ga, ichki ziddiyatli vaziyatda bo‘lgan Myanma 27-o‘rindan 30-o‘ringa tushib, Rossiya o‘rniga oxirgi o‘rinni egalladi (Rossiya 2023 va 2024 yillarda bu o‘rinni egallab turgan).
STI indeksi uchta asosiy yo‘nalish bo‘yicha tuzilgan bo‘lib, ular doirasida 72 ko‘rsatkich baholanadi:
iqtisodiy barqarorlik — raqobatbardoshlik, savdo ochiqligi, innovatsiyalar;
ijtimoiy barqarorlik — ta’lim darajasi, xodimlarning huquqlarini himoya qilish;
ekologik barqarorlik — energiya samaradorligi, emissiya, atrof-muhit siyosati.
Qizig‘i shundaki, aholi jon boshiga YaIM iqtisodiy va ijtimoiy yo‘nalishlar bilan sezilarli darajada bog‘liq, ammo ekologik ko‘rsatkichlar bilan unchalik bog‘liq emas.
Misol uchun, yuqori daromadli mamlakatlar — Buyuk Britaniya, Yangi Zelandiya va Avstraliya — ekologik yo‘nalish bo‘yicha kuchli natijalarni ko‘rsatdi. Shu bilan birga, Kanada, Janubiy Koreya va AQSh yalpi ichki mahsuloti yuqori bo‘lishiga qaramay, ekologik ko‘rsatkichlar bo‘yicha ortda qolmoqda.
Markaziy bank 2025-yil 10-dekabrdan valyutalarning yangi kursini belgiladi.
AQSh dollari 13,09 so‘mga oshib, 12 003,18 so‘m etib belgilandi.
Yevro kursi 12,86 so‘mga oshdi va 13 987,31 so‘m bo‘ldi. Funt-sterling 16 020,64 so‘m (+18,67).
Rossiya rubli 156,68 so‘m etib belgilandi (-1,27).
Noyabr oyida zaxiralar 1,9 milliard dollarga o‘sdi, yil boshidan esa ular 20 milliard dollarga oshdi. Bu, avvalo, oltin narxi va hajmining ortishi bilan bog‘lanmoqda.
2025 yil 1 dekabr holatiga ko‘ra, O‘zbekistonning oltin-valuta zaxiralari 61,23 milliard dollarga yetdi. Bu haqda Markaziy bank ma’lum qildi.
Noyabr oyida zaxiralar 1,9 milliard dollarga o‘sdi, yil boshidan esa ular 20 milliard dollarga oshdi. Bu, avvalo, oltin narxi va hajmining ortishi bilan bog‘lanmoqda.
Oltinning fizik hajmi ketma-ket ikkinchi oy oshdi. Noyabrda u 310 ming troya unsiyaga (9,64 tonna) oshib, 12,23 million unsiyaga (380,4 tonna) yetdi.
Oltin zaxiralarining qiymati 3 milliard dollarga oshib, 50,86 milliard dollarga yetdi.
Zaxiralarning valuta qismi esa 1,1 milliard dollarga kamayib, 9,8 milliard dollarni tashkil etdi.
Qimmatli qog‘ozlar hajmi avvalgi oyga nisbatan 503,3 million dollarga ko‘payib, 1,53 milliard dollarni tashkil etdi.
O‘zbekistonliklar sog‘liqni saqlash sohasidagi xizmatlar uchun 10 oyda 16,5 trln so‘m sarflagan.
Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2025-yilning yanvar-oktyabr oylarida sog‘liqni saqlash sohasidagi bozor xizmatlari hajmi 16,5 trln so‘mga yetdi.
Bu ko‘rsatkich o‘tgan yilning mos davri bilan solishtirganda 15,4 % ga oshgan. Jami ko‘rsatilgan bozor xizmatlari hajmida ushbu xizmat turining ulushi 2 % ni tashkil etgan.
Hududlar kesimida sog‘liqni saqlash sohasidagi xizmatlar hajmi:
Toshkent shahri – 7,7 trln so‘m
Toshkent viloyati – 1,6 trln so‘m
Samarqand viloyati – 1,2 trln so‘m
Farg‘ona viloyati – 1,1 trln so‘m
Namangan viloyati – 747,7 mlrd so‘m
Andijon viloyati – 739 mlrd so‘m
Buxoro viloyati – 640,1 mlrd so‘m
Qashqadaryo viloyati – 612,8 mlrd so‘m
Xorazm viloyati – 557,8 mlrd so‘m
Surxondaryo viloyati – 416,8 mlrd so‘m
Jizzax viloyati – 398,8 mlrd so‘m
Sirdaryo viloyati – 293,1 mlrd so‘m
Qoraqalpog‘iston Resp. – 285,6 mlrd so‘m
Navoiy viloyati – 269 mlrd so‘m.
Qayd etilishicha, Nurota tog‘ tizmasining janubi-g‘arbiy qismida joylashgan ushbu kon O‘zbekiston tog‘-kon sanoatida strategik ahamiyatga ega bo‘lgan yirik obektlardan biri hisoblanadi.
Jizzax viloyatida 2,5 million tonna volfram zaxirasiga ega Qo‘ytosh koni ishga tushish arafasida, deb xabar berdi viloyat hokimligi matbuot xizmati.
Xabarga ko‘ra, xitoylik investorlar yil oxirigacha konni tozalash ishlarini tugallaydi. Kelasi yilda esa ruda qazib olish jarayonlari boshlanadi.
Kon hududida volframni ajratib olish bo‘yicha zamonaviy qayta ishlash zavodi barpo etiladi.
Qayd etilishicha, Nurota tog‘ tizmasining janubi-g‘arbiy qismida joylashgan ushbu kon O‘zbekiston tog‘-kon sanoatida strategik ahamiyatga ega bo‘lgan yirik obektlardan biri hisoblanadi.
Loyihaning birinchi bosqichida 100 nafarga yaqin fuqaro ish bilan ta’minlanadi va yiliga 150 ming tonna ruda qazib olinadi.
O‘zbekiston oltin-valyuta zaxiralari, 1-dekabr holatiga, 61,23 mlrd dollarga yetdi. Bu haqda Markaziy bank ma’lumot berdi.
Zaxiralar noyabrda 1,9 mlrd dollarga (+3,2 foiz) o‘sdi, yil boshidan esa 20 mlrd dollarga (+48,7 foiz) oshdi. Bu avvalo oltin narxi va hajmining ortishi bilan bog‘lanmoqda.
Qolaversa, Markaziy bank sotib olgan qimmatli qog‘ozlar qiymati ham sezilarli darajada oshgan — noyabrda 503 mln dollarga ko‘payib, $1,52 mlrdga yetgan.
Salohning demarshi. Nega bunday bo‘ldi va buyog‘iga nima bo‘ladi?
AQSh Ukrainaga kuchli bosim o‘tkazyapti
Braziliya O’zbekistondagi yangi elchini tayinladi
-
Sport3 days agoТуркия Суперлигаси. «Башакшеҳир» – «Фенербаҳче». Шомуродов ва Файзуллаев — асосий таркибда
-
Turk dunyosi5 days agoTurkiya qimor o’yini-onaviy tergovning bir qismi sifatida futbolchilar va sheriklar hibsga olingan
-
Turk dunyosi5 days agoTurkiya Rossiya quvur liniyali gaz ta’minotini bir yil davomida kengaytirmoqda
-
Hayot tarzi4 days agoDemi Xestemanning Jessi Gatikaulaning “Me’blari” ga qanday munosabatda bo’ldi
-
Iqtisodiyot3 days agoXitoylik investorlar Jizzaxdagi volfram konini ishga tushirmoqda
-
Iqtisodiyot3 days agoBMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti bilan hamkorlikda qator loyihalar amalga oshiriladi
-
Jamiyat5 days agoSirdaryoda 122 mln dollarlik avtomobil ishlab chiqarish loyihasi yo‘lga qo‘yiladi
-
Turk dunyosi5 days agoTüriyatiye: 29 futbolchi o’yinchi janjalida hibsga olingan