Jamiyat
Qizamiq asoratidan aziyat chekayotganlarga kim yordam beradi?
Sklerozlashgan panensefalit – qizamiq virusidan keyin paydo bo‘ladigan, miya to‘qimalarini asta-sekin yemiradigan kasallik. Aytishlaricha O‘zbekistonda bu kasallikka chalingan bolalar soni 300 nafarga yetgan. Avvallari respublika hududida deyarli uchramagani sababli mazkur xastalikni davolashga ixtisoslashgan shifokor, preparatlar va davolash choralari mavjud emas. Ota-onalar Sog‘liqni saqlash vazirligi va boshqa tashkilotlarga tinimsiz murojaat qilib, klinik protokol ishlab chiqilishiga erishgan. Biroq ular mutassaddilarning vaziyatga yengil qarayotgani va davolanish sharoitlari yetarli emasligidan norozilik bildirmoqda.
O‘zbekistonning ayrim hududlarida “sklerozlashgan panensefalit” va uning og‘ir kechuvchi varianti – “o‘tkir osti sklerozlashgan panensefalit” tashxisi qo‘yilayotgan bolalar soni ortib bormoqda. Norasmiy manbalar, ya’ni Kun.uz’ga murojaat qilgan ota-onalar hisob-kitobiga ko‘ra, ushbu kasallikka chalinganlar umumiy hisobda shu vaqtga qadar 300 nafardan oshgan, ularning qariyb 40 nafari vafot etgan. Rasmiy ma’lumotlarda esa 2025 yil fevral holatiga 133 nafar bola mazkur kasallik bo‘yicha ro‘yxatga olingan, ulardan 12 nafari hayotdan ko‘z yumgani ta’kidlangan.
Aksariyat holatlar 2018–2019 yillarda tug‘ilgan, qizamiq bilan kasallangan yoki emlashda kechikish kuzatilgan bolalarda aniqlanmoqda. Toshkent, Farg‘ona, Namangan hamda boshqa viloyatlardan murojaat qilgan ota-onalar farzandlari dastlab sog‘lom bo‘lganini, biroq 2023 yildan boshlab harakat va nutqdagi buzilishlar kuzatilganini ta’kidlaydi. Ularning aytishicha, dastlab shifokorlar kasallikka aniq tashxis qo‘ya olmagan, xastalik ayrim hollarda autizm yoki boshqa nevrologik muammolar bilan adashtirilgan
“Nevaram sog‘lom, quvnoq bola edi. Uyqudan turganda “dadajon, bobojon” deb yugurib kelardi. 2023 yil may oyidan boshlab har kuni yig‘laydigan, injiq bo‘lib qoldi. Nevropatologga olib bordik, “bolang erka, sog‘lom” deyishdi. Keyin iyun oyining oxirlarida qusa boshladi, bosh og‘rishi paydo bo‘ldi. Avgust oyida esa meni tanimaydigan bo‘lib qoldi. U paytda bola uch yarim yosh edi. Holati kun sayin yomonlashdi. Yurib ketayotib, to‘satdan yiqilib tushadigan bo‘ldi. Muolajalar ta’sir qilmadi. Shunday vaziyatlar takrorlanaverganidan keyin Farg‘onadan Toshkentga olib keldik. Xususiy shifoxonalar “biz faqat kattalarni tekshiramiz, bolalarga qaramaymiz”, deb qabul qilmadi. Bolalar milliy tibbiyot markaziga olib bordik. U yerda nabiramga sklerozlashgan panensefalit tashxisini qo‘yishdi”, – deydi Abdufattoh Mahmudov.
Namanganlik Borixon Mingboyevaning Azizbek ismli nabirasi 9 oylik chaqaloq vaqtida qizamiqqa chalingan. Kasallikdan so‘ng sog‘lomlashib, to‘rt yoshgacha bog‘chaga qatnagan. 2023 yil sentabr oyida bog‘chada barcha bolalarga antistrumin dorisi berilgan. Oila dastlab kasallik shundan boshlangan deb o‘ylagan.
“Bolajonimiz qadam bosib turgan joyida yiqila boshladi. Nevrologga, travmatologga olib bordik. Tekshiruvlar orasida bola yurolmay, gapira olmay qoldi. 2023 yil sentabridan buyon yotadi, hech kimni tanimaydi, harakat qilmaydi, nutq faoliyati butunlay to‘xtagan. Ovqatlanish va dori qabul qilishni “zond” orqali amalga oshiryapmiz”, – deydi Borixon Mingboyeva.
Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma’lumotiga ko‘ra, sklerozlashgan panensefalitning yashirin davri odatda 5–7 yilni tashkil etadi. Kasallik asosan ilgari qizamiq bilan og‘rigan, immuniteti zaif yoki to‘liq emlanmagan bolalarda kuzatiladi.
Tibbiyot mutaxassislari ta’rificha, mazkur xastalik yuqumli emas. U qizamiq virusining uzoq muddatli asorati hisoblanadi. Virus miya hujayralarida yashirin shaklda saqlanib qoladi, tashqi muhitga chiqmaydi va shuning uchun boladan bolaga o‘tmaydi. Biroq u asab tizimini asta-sekin zararlab, og‘ir nevrologik o‘zgarishlarga olib keladi. Kasallik bosqichma-bosqich rivojlanib, dastlab bosh og‘rig‘i, isitma, holsizlik, keyinchalik nutq va harakat buzilishi, og‘ir hollarda esa koma bilan kechadi.
“2019 yilda tug‘ilgan farzandimda 2023 yil mart oyidan boshlab shamollashga o‘xshash yengil alomatlar paydo bo‘ldi. Aprel oyida esa harorati keskin ko‘tarilib, 40 darajagacha chiqdi. Isitma ikki-uch kun davom etdi, keyin bolamning boshi pastga egila boshladi, holsizlanib qoldi. Shu vaqtdan boshlab uni turli shifokorlarga ko‘rsatdik, sababini aniqlashga harakat qildik. Mutaxassislar bir-biridan farqli taxminlar bildirishdi: “miyaga kislorod yetarli darajada bormayapti” degan asosda muolajalar boshlashdi. Bu vaqt ichida MRT, qon tahlillari, hatto genetik testlar ham o‘tkazildi. Ammo hech bir tekshiruv va davolash foyda bermadi, aksincha, har bir muolajadan so‘ng bolamning ahvoli yanada og‘irlashdi. May oyida shifokorlar taxmin asosida sklerozlashgan panensefalit tashxisini qo‘yishdi. Ularning aytishicha, bu kasallikning butun dunyoda davosi yo‘q, bola ikki oy ichida vafot etadi. “Uyingizga olib keting, davolab bo‘lmaydi”, degan javobni berishdi. Bolam asta-sekin koma holatiga tushdi. O‘shanda biz butunlay chorasizlanib, uni qayerga, kimga olib borishni bilmay qoldik”, – deydi farg‘onalik Vohidjon Qurbonov.
Murojaatchilarning ma’lum qilishicha, bolalarda sklerozlashgan panensefalit yuzaga kelishiga asosiy sabab sifatida shifokorlar qizamiq virusining miya neyronlarida saqlanib qolishini ko‘rsatmoqda. Kasallikning oldini olish uchun eng samarali chora o‘z vaqtida va to‘g‘ri amalga oshirilgan emlashdir. Biroq ayrim ota-onalar emlashdan oldingi tibbiy ko‘riklar yuzaki o‘tkazilayotganini aytib, bolaga vaksina yuborishdan oldin batafsil laboratoriya tahlillari qilinmasligi, faqat og‘zaki savollar bilan cheklanilishi, sklerozlashgan panensefalit qizamiqqa qarshi emlashning noto‘g‘ri bajarilgani oqibatida paydo bo‘lganini iddao qilmoqda.
“Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarni emlash jarayonida bolaning umumiy ahvoli tekshirilmasligi, komissiya tizimining to‘liq ishlamasligi holatlari ko‘p uchraydi. Rasmiy idoralar “biz jahon standartlariga amal qilamiz” deyishlari mumkin, ammo bu da’vo qog‘ozdagina. Koreya, AQSh va Yevropa davlatlarining tajribasini o‘rganib chiqdik: ularda har bir chaqaloq emlashdan oldin shifokorlar komissiyasi tomonidan batafsil tekshiruvdan o‘tkaziladi. Bola sog‘lomligi to‘liq tahlil asosida tasdiqlangachgina emlashga ruxsat beriladi. Bizda esa jarayon butunlay boshqacha. Patronaj yoki hamshira emlash uchun kelganda onadan atigi ikki-uchta savol so‘raydi: “Farzandingiz shamollamaganmi?”, “Ichi ketmayaptimi?” – shularning o‘zi kifoya va bola darrovda emlanadi. Biroq bu paytda hech kim go‘dakning ichki ahvolini bilmaydi. Balki u endigina shamollay boshlagan yoki nerv tizimida o‘zgarishlar kuzatilayotgandir. Emlash ham organizmga virus (kuchsizlantirilgan bo‘lsa ham) kiritish jarayoni. Agar bolaning immun tizimi zaif bo‘lsa, u kutilmagan asoratlarni keltirib chiqarishi ehtimoli mavjud. Tibbiy adabiyotlarda bu holatlarning ba’zilari markaziy asab tizimini zararlashi, nogironlik yoki hatto o‘lim bilan yakunlanishi mumkinligi qayd etilgan”, – deydi Davlat Sharopov.
Uning so‘zlariga ko‘ra, 2019 yilda tug‘ilgan qizi bolalar bog‘chasida qizamiqqa qarshi o‘zboshimchalik bilan emlangan. Buning uchun ota-ona ruxsati olinmagan, vaksinatsiya haqida ogohlantirilmagan
“2023 yil 13 dekabr kuni bog‘chada qizamiqqa qarshi vaksina qilishgan. Eng achinarlisi, bizning roziligimizsiz, hatto xabarimizsiz emlash amalga oshirilgan. Avvaliga bu narsa jiddiy oqibatga olib kelishini bilmagandik. Ammo oradan yarim yil o‘tib, 2024 yil boshidan qizimning ahvoli asta-sekin yomonlasha boshladi. Dastlab, sababsiz isitmasi chiqdi, keyin harakatlari sustlashdi. Tushunmadik nega bunday bo‘layotganini. Bir necha oy davolanish uchun harakat qildik, natija bo‘lmadi. Oxiri qizimni Toshkent pediatriya tibbiyot instituti shifoxonasiga yotqizdik. U yerda ham “davolayapmiz” deyishdi, lekin bolam holati tobora og‘irlashaverdi. Keyin biz uni chet elga olib chiqishga qaror qildik. Hindistonga ketayotganimizda, Abu Dabi aeroportida tranzit zonada ushlanib qoldik – til bilmaymiz, pul tugagan. Shu paytda Allohning o‘zi bizga yordam berdi: bir guruh shifokorlar holimizni ko‘rib, qizimni shoshilinch tibbiy yordam mashinasida olib ketishdi. Ular bizni dunyo reytingida yuqori o‘rinlarda turadigan zamonaviy bolalar klinikasiga joylashtirishdi. O‘sha yerda ishlovchi musulmon shifokor “bolani samolyotga chiqarmaymiz, holati og‘ir. Biletingni o‘zim qayta tiklab beraman, faqat uni hozircha bu yerda qoldirish kerak”, deb palataga joylashtirdi. Bir oy davomida bizga tekin qarashdi, dori-darmon, ovqat, hammasini ehson yo‘li bilan ta’minlashdi. To‘rt hafta o‘tgach, shifokorlar tavsiyasi bilan qizimni O‘zbekistonga qaytardik. Uni Milliy bolalar tibbiyot klinikasiga olib bordik. Lekin ikki soatga qolmay, qizimni u yerdan olib chiqib ketdim: qo‘limda 70 sahifadan ortiq analiz natijalari, chet el shifokorlarining xulosalari bor edi, lekin bizdagi mutaxassislar qog‘ozlarga qaramadi, ishonmadi”, – deydi Davlat Sharopov.
Ushbu kasallik tez rivojlanishi va yuqori o‘lim ko‘rsatkichlari bilan xavfli hisoblanadi. U kam uchraydigan va surunkali bo‘lgani, shuningdek, turli virusli yoki immun tizimi buzilishlaridan kelib chiqishi sababli davolashni murakkablashtiradi. Kasallik alomatlarini bartaraf etishga yordamlashuvchi aniq preparat yoki dori-darmon vositasi, shuningdek, davolash uslubi ham ayni vaqtda mavjud emas. Bu borada tegishli tashkilotlarga bir necha marta murojaat qilingan, biroq natijalar qoniqarli bo‘lmagan.
“Farzandim tug‘ilganda butunlay sog‘lom edi. O‘ynardi, kulardi, bog‘chaga qatnardi, gapirardi – oddiy bola hayotini kechirardi. Ammo qizamiq virusini yuqtirganidan so‘ng hayotimiz butunlay o‘zgardi. Oradan ko‘p o‘tmay, farzandimning ahvoli og‘irlashdi va reanimatsiyaga tushdi. Bolalar tibbiyot milliy markazida unga aniq tashxis qo‘yib bera olishmadi. Shundan so‘ng, men Sog‘liqni saqlash vazirligiga yozma murojaat qildim. Menga “bu kasallik O‘zbekistonda uchramaydi, klinik protokoli yo‘q, bu borada mamlakatda mutaxassis ham mavjud emas” qabilidagi javobni berishdi. Mazkur munosabatdan keyin o‘zim mustaqil izlanishni boshladim. Qidiruvlarimiz natijasida Ukrainada faoliyat yurituvchi immunolog, professor Dmitriy Maslovni topdik. U bilan onlayn aloqa o‘rnatib, kurslari asosida farzandimni davolashga harakat qildik. Professorning aytishicha, bolamdagi sudurgilarni to‘xtatish uchun “klonazepam” nomli psixotrop dori vositasi zarur ekan. Ammo bu dorini topish oson bo‘lmadi: u Toshkentda ham, butun O‘zbekistonda ham sotuvda yo‘q edi. Dorini mamlakatga olib kirish, dorixonalarda sotuvini yo‘lga qo‘yish uchun turli tashkilotlarga ariza bilan murojaat qildim. Qozog‘istondan dorini olib kelganimda, O‘zbekistonda bu kasallikka chalingan atigi ikki nafar bola bor edi. Bugunga kelib esa biz tuzgan guruhda 258 nafar bola shu xastalikka, ya’ni qizamiq virusining og‘ir asorati bo‘lgan o‘tkir osti sklerozlashgan panensefalit (SSPe)ga duchor bo‘lgan. Afsuski, 40 ga yaqin bola hayotdan ko‘z yumdi. Umumiy hisobda kasallik 300 ga yaqin bolada kuzatilgan. Mamlakatda bu kasallik bo‘yicha tibbiy bilim va tajriba yetishmasligi, shuningdek, davolash protokolining yo‘qligi bolalar erta o‘limiga sabab bo‘ldi”, – deydi Saidkomil Murodov
Murojaatchi Qozog‘istondan olib kelingangan “klonazepam” dorisini Toshkentdagi Bolalar tibbiyot markaziga topshirgan. Shifokor uni bolaga bergach, sudurgi darhol to‘xtagan.
“Chet davlatlardan olib kelingan dori vositalari O‘zbekiston tibbiyot protokollarida mavjud emasligi sababli ko‘p shifokorlar mazkur preparatlar yordamida qilinadigan muolajalarni o‘tkazishdan bosh tortishdi. Shu paytda bizda boshqa yo‘l yo‘q edi:“ertaga nima bo‘lsa ham, o‘zimizdan” degan holatda chorasizlikdan shifokorlar so‘ragan barcha rozilik hujjatlarini imzoladik. Har bir shifokor yuzimizga qarab, “bolangiz baribir ikki oy ichida vafot etadi” deb aytishdan tortinmasdi, bu bizga qanchalik og‘ir botganini tasavvur ham qila olmaysiz. O‘sha paytlarda tavakkal qilib, chetdan olib kelingan preparat (klonazepam) asosida muolajani boshladik. Dastlabki haftadayoq natija sezildi. Ikki haftadan keyin bola ko‘zlari jonlanib, atrofdagi odamlarni anglay boshladi. Uchinchi haftaga borib, qo‘llari ishladi: biror narsa tutqazsangiz, ushlab olardi. Bir oy o‘tib kulib, “oyi”, “dada” deb chaqirdi”, – dedi Vohidjon Qurbonov.
JSST manbalarida qayd qilinishicha, sklerozlashgan panensefalit bilan kasallanish har 100 000 qizamiq holatiga taxminan 4-11 holatni tashkil qiladi. Ammo O‘zbekistonning aksar hududlarida kuzatilayotgan vaziyatda balans yuqori, ya’ni bir tuman yoki shaharning o‘zida 40 tagacha bolalarda aynan shu kasallik yuzaga kelgani aytilmoqda.
“Sog‘liqni saqlash vazirligiga juda ko‘p murojaat qildik, hatto bosh vazirga ham ariza topshirdik, prokuraturaga xat yozdik, umuman olganda, bormagan tashkilotimiz qolmadi. Chunki bizda ko‘plab savollar tug‘ilgan edi: bu virus aslida qanday paydo bo‘lyapti? Sun’iymi, tabiiymi? Rostdan ham qizamiqdan keyin kelib chiqadimi yoki yo‘qmi? Qizamiqdan kelib chiqsa, o‘lim bilan yakunlanishi kerak. Bizning bolalarimiz asta-sekin tuzalyapti. 100 000 tadan 4-11 ta bolada uchraydi deyilgan, nega bizda kasallanish soni ko‘p? Shu savollarimizga hanuz aniq javob ololmadik. Faqat hal qilinyapti degan gapni eshitamiz xolos. Poliklinikalarga kirsangiz, nevrologik kasalliklarga chalingan bolalar juda ko‘p. Har bir joyda shunaqa muammolarni ko‘rasiz. Nima sababdan bunday bo‘lyapti? Buni olimlarimiz o‘rganishsin”, – deydi Abdufattoh Mahmudov.
Ota-onalar hozirda eng katta muammo sifatida farzandlari uchun maxsus davolanish sharoiti yo‘qligini aytmoqda. Ularning ta’kidlashicha, bu kasallik bilan yashayotgan bolalar uchun alohida shifoxona yoki hech bo‘lmaganda panensefalit bo‘limi tashkil etilishi zarur.
“Eng og‘riqli jihati shundaki, ushbu kasallikning aniq davosi hali topilgani yo‘q. Hozirgi dori vositalari faqat bolalarning hayotini vaqtincha saqlab turish uchun qo‘llanmoqda. Biz virusga qarshi preparatlarni beramiz, ammo ularning to‘liq samarasi ilmiy jihatdan isbotlanmagan. Olimlar bu borada izlanish olib borayotganini bilamiz, lekin natija hali yo‘q. Asosiy talabimiz – bolalarimiz uchun alohida bir shifoxona yoki hech bo‘lmaganda panensefalit kasalligiga ixtisoslashgan bo‘lim ochib berishsin. Hozirda bunday joy yo‘qligi uchun bolalarimiz kerakli sharoitda davolana olmayapti. Ular “klonazepan”, “baklosan” kabi dorilarni ichishadi, bu preparatlar ularni uxlatib qo‘yadi, harakatdan qoldiradi. Shunday paytda zamonaviy reabilitatsiya markazlari juda zarur. U yerda bolalarimiz LFK, massaj, fizioterapiya kabi muolajalarni davlat hisobidan olishsa, bu biz uchun katta yengillik bo‘lardi. Chunki hozir hammasi borib iqtisodga taqaladi. Har bir narsa pulli, farzandini davolatish uchun ota-onalar deyarli hamma narsasini sotdi: uy, mashina, tilla buyumlar va boshqa ko‘chmas mulklarini tugatdi. Yana bir iltimosimiz – sklerozlashgan panensefalitni “orfan kasalliklar” ro‘yxatiga kiritishsin. Shunda dorilar, muolajalar davlat tomonidan qisman bo‘lsa ham moliyalashtiriladi, ota-onalarning og‘ir yuki yengillashadi. Chunki hozirda har bir oila iqtisodiy va ruhiy jihatdan o‘ta qiyin ahvolda”, – deydi Borixon Mingboyeva.
Murojaatchilarning ma’lum qilishicha, sklerozlashgan panensefalit (SSPe) bilan og‘rigan bolalar oilalari so‘nggi paytlarda jiddiy muammolarga duch kelmoqda. Kasallik bolaning immunitetini zaiflashtirishi sababli davolanish murakkab va qimmatga tushadi. Shu bilan birga, davlat tomonidan ajratilgan imtiyozli orderlarning muddati hamda qiymati keskin qisqartirilgani oilalarning qiyinchiliklarini yanada oshirgan.
“Sklerozlashgan panensefalit tashxisi qo‘yilgan bolalar uchun ajratilgan imtiyozli order muddatini 10 kundan 5 kunga qisqartirib qo‘yishdi. Sog‘liqni saqlash, Iqtisod va moliya vazirligidan kelgan ikki mutaxassis bu kasallikni 10 kunlik emas, 5 kunlik davolanish bilan chegaralash to‘g‘ri, degan xulosaga kelib, malakalab ketganmish. Shundan keyin order qiymati 27,6 million so‘mdan 7 million so‘mgacha tushirildi. Men bu masalada bir necha bor Sog‘liqni saqlash vazirligiga, prezident portali (my.gov.uz)ga murojaat qildim. Har safar ariza yozaman, lekin javob yo‘q. “Ishonch telefoni” orqali qilgan murojaatlarim ham e’tiborga olinmayapti, balki juda ko‘p yozganim uchun “bezdirgan” bo‘lsam kerak mutasaddilarni. Achinarlisi, bu kasallik haqida davlat tizimida biladiganlar bor, lekin sog‘liqni saqlash tizimining o‘zida tushuncha yo‘q. Vazirlikdagi tartibsizlikni ko‘rib, shaxsan Elmira Botirxonovaga aloqaga chiqqanman: “bir nazorat guruhi tuzing, kamchiliklarni tahlil qilaylik, muammolarni birga hal qilaylik,” deganman. “Bo‘ladi, xavotir olmang,” deyishadi, ammo natija yo‘q.
Bugun bolalarimizni hayotda ushlab turgan asosiy narsa – dori vositalari. Chunki bu kasallik bolaning immunitetini butunlay yemirib yuboradi. Uni tiklash uchun bioven kabi dorilar zarur. Har oyda ularni tomir orqali yuborish kerak. Bir dona dorining narxi 7–7,5 million so‘m atrofida, bir bolaga esa kamida to‘rt–olti dona kerak bo‘ladi. Bu hali reabilitatsiya, tahlillar va boshqa xarajatlarsiz hisoblangan summa. Biz hozir faqat bitta narsani talab qilayapmiz: 10 kunlik order qayta tiklansin. Aslida o‘n kun ham yetmaydi, lekin hech bo‘lmaganda avvalgidek bo‘lsin. Ushbu masalani shu kasallikni yaxshi biladigan, malakali mutaxassislar qayta ko‘rib chiqsin”, – deydi Saidkomil Murodov.
Biz bu masalada izoh so‘rab Sog‘liqni saqlash vazirligiga murojaat qildik. Lekin so‘rovlarimiz javobsiz qoldirildi.
Hozircha mazkur kasallikka qarshi rasmiy tasdiqlangan profilaktik choralar mavjud emas. Shifokorlar bolalarda nevrologik simptomlar paydo bo‘lsa, darhol shifoxonaga murojaat qilishni, vaksinatsiya va virusli infeksiyalarning oldini olish choralarini kuchaytirishni tavsiya qilmoqda. Sog‘liqni saqlash tizimi uchun esa ushbu xastalikni davolash bo‘yicha mutaxassislar malakasini oshirish, ota-onalarga yordam ko‘rsatish masalasi dolzarb bo‘lib qolmoqda. Biz bu borada mas’ullardan amaliy harakatlarni kutamiz.
Ko‘rsatuvni to‘liq holda Kun.uz’ning YouTube’dagi sahifasida tomosha qilishingiz mumkin.
Diyoraxon Nabijonova
Ko‘p miqdordagi kuchli ta’sir qiluvchi dori vositalari egalariga yetib bormadi.
Davlat xavfsizlik xizmatining Sirdaryo viloyati bo‘yicha boshqarmasi hamda Bojxona qo‘mitasi hamkorligida Andijon viloyatida tezkor tadbir o‘tkazilgan. Unda dorifurushlar tomonidan Qirg‘izistondan kontrabanda yo‘li bilan olib o‘tilgan katta miqdordagi kuchli ta’sir qiluvchi dori vositasining noqonuniy muomilasi oldi olindi.
Xususan, Andijon shahri hududida avtohalokatga uchragan «Changan CL03» rusumli avtomashina xolislar ishtirokida ko‘zdan kechirilganida, avtomashina salon qismida 5071 dona «Regapen» nomli kuchli ta’sir qiluvchi vositasi borligi aniqlanib, prosessual tarzda rasmiylashtirib olindi.
Hozirda holat yuzasidan Jinoyat Kodeksining 251 prim 1-moddasi 5-qismi bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, 2 nafar O‘zbekiston fuqarolari gumonlanuvchi tariqasida jinoyat ishiga jalb qilindi.
Tergov harakatlari davom ettirilmoqda.
Bugun kunduzi Qoraqalpog‘iston Respublikasida ba’zi joylarda qor yog‘adi. Toshkent viloyatida ba’zi joylarda yomg‘ir yog‘adi.
Respublikaning qolgan hududlarida yog‘ingarchilik kutilmaydi. Shamol 7-12 m/s tezlikda esadi. Harorat 10-15° iliq, shimolda 3-8° iliq bo‘ladi.
Poytaxtimizda kunning birinchi yarmida yomg‘ir yog‘ishi mumkin. Shamol 3-8 m/s tezlikda esadi. Harorat 11-13° iliq bo‘ladi.
Tog‘ oldi va tog‘li hududlarda ba’zi joylarda yog‘ingarchilik (yomg‘ir, qor) bo‘ladi. Toshkent, Namangan viloyatlarining tog‘li hududlarida qor ko‘chishi xavfi bor. Tuman tushishi mumkin Shamol 7-12 m/s tezlikda esadi. Harorat 2-7° iliq bo‘ladi.
Ijtimoiy tarmoqda Real Sanjik taxallusi bilan tanilgan Sanjar Karimov atrofidagi mojaro yangi bosqichga ko‘tarildi. Hashamatli hayotini ko‘z-ko‘z qilib, o‘zini juda boy inson sifatida ko‘rsatuvchi Karimovga nisbatan jiddiy ayblovlar qo‘yilib, qamoqqa olindi. Ayrimlar hibsni “toshkentlik bir qizning oilasidan uyi olib qo‘yilishi voqeasi” bilan bog‘lashyapti. Xo‘sh, Real Sanjik kim va nima ish bilan shug‘ullangan?
{Yii::t(}
O’tkazib yuborish 6s
O’tkazib yuborish
Real Sanjik kim?
Xalq orasida Real Sanjik nomi bilan tanilgan tadbirkorning asl ismi – Sanjar Karimov. U 1990 yilda Namangan viloyatida tug‘ilgan. Intervyularidan birida yoshligida professional karate bilan shug‘ullangani, hatto O‘zbekiston o‘smirlar terma jamoasi tarkibiga ham jalb qilingani haqida aytib o‘tgan. Talabalik yillarida bir muddat AQShda yashagan.
Uning omma e’tiboriga tushishi bo‘lajak turmush o‘rtog‘iga “Bunyodkor” stadionida baxosi taxminan 300 ming dollar turadigan Bentley Continental avtomobilini sovg‘a qilishidan boshlanadi. O‘sha voqeadan so‘ng uning shaxsi bilan qiziquvchilar ko‘payadi.
Karimov, shuningdek, bir muddat Bektemir tumani deputati ham bo‘lgan.
4 mln dollarlik villa va 35 ta mashinali “garaj”
2024 yilda bloger Jahongir Latipovga bergan intervyusida Real Sanjik 4 million dollarlik villa va 35 ta mashinadan iborat avtoparki borligini aytgan.
Shov-shuvli suhbat davomida 35 yoshli Karimov asosan avtomobillari, qimmatbaho saotlar, ko‘chmas mulk ta’miri, hashamatli hayot tarzi va shunga o‘xshash narsalar haqida gapirgan.
Jahongir Latipov uni “O‘zbekistonning eng boy fermeri” deya ta’riflagan.
Ko‘rsatuvda boylik va xashamatga yo‘g‘rilgan hayot tarzini ko‘z-ko‘z qilarkan, hikoyamiz qahramoni aynan nima ish qilishi va asosiy daromadi qayerdan kelishi haqida aniq ma’lumot bermagan.
Sanjar Karimov qanday boyigan?
Ochiq manbalarga ko‘ra, Karimov Sanjar Baxrom o‘g‘li O‘zbekistonda tashkil etilgan bir qancha korxona va tashkilotlarning ta’sischisi va rahbari hisoblanadi.
Xususan, u g‘alla, urug‘lar va hayvonlar uchun ozuqalarning ulgurji savdosi bilan shug‘ullanuvchi “Agro Export Group Incorporation” MChJda 99,9 foiz, “Agro Martis” MChJda 100 foiz, yog‘och, qurilish materiallari va sanitariya-texnik uskunalar ulgurji savdosi bilan shug‘ullanuvchi “Property Clouds” MChJda 50 foiz ulushga egalik qiladi.
Bundan tashqari, Karimov Agro Export Group orqali Trade&Production International’da 24 foiz, PetroGroup NRG’da 52,5 foiz, shuningdek, Agro Export Group va Agro Martis’lar orqali O‘zbekiston Urug‘chilar assotsiatsiyasida 33,3 foiz ulushni nazorat qilib keladi.
Tadbirkor asosan qishloq xo‘jaligi mahsulotlari uchun ozuqalar, qurilish mahsulotlari hamda yoqilg‘i ulgurji savdosi bilan shug‘ullanuvchi tashkilotlarda ta’sischi yoki ulushdor sifatida keltirilgan.
Nizoli uy voqeasi
Shu yilning oktyabr oyida Toshkentda yashovchi Jamila Olimboyeva o‘zi va oilasi firibgarlik qurboni bo‘lganini ma’lum qilib, ijtimoiy tarmoqlarda videomurojaat qoldirdi. Qizning so‘zlariga ko‘ra, yigiti Shahzod Rismatov qariyb 70 yoshga kirgan ota-onasini uyni 12 kunga vaqtincha “garovga qo‘yishga” ko‘ndirgan, shundan so‘ng turar joy oldi-sotdi sifatida rasmiylashtirilib, Sanjar Karimov nomiga o‘tkaziladi.
Oradan ko‘p o‘tmay Shahzod Rismatov yo‘qolib qolgan. Keyinchalik uning qochib ketgani ma’lum bo‘ladi. Olimboyevaning ushbu da’vosidan so‘ng Sanjar Karimov uyni egalaridan 240 ming dollar naqd to‘lov evaziga sotib olganini aytib chiqdi.
Rismatovga nisbatan firibgarlikning bir nechta epizodlari bo‘yicha jinoyat ishi qo‘zg‘atildi va qochoq “kuyov” 21 noyabr kuni 9 yilga ozodlikdan mahrum etildi. Nizoli uy masalasi fuqarolik ish yuritish tartibida hal etilishi belgilandi.
Gazeta’ning yozishicha, jabrlanuvchi Aliboyevlar oilasi advokatlari ish doirasida Sanjar Karimovning harakatlariga ham huquqiy baho berishni talab qiladi. Sudya iltimosnomani qanoatlantirib, prokurorni xabardor qilishga qaror qilgan.
Sud hukmidan keyin Jamila Olimboyeva barcha bosimlarga qaramay, uni qo‘llab-quvvatlagani va adolat uchun kurashgani uchun Diyora Usmonovaga minnatdorchilik bildirib, post joyladi
Real Sanjik’ning qamoqqa olinishi
Shahzod Rismatovning qamalishidan bir necha kun o‘tgach, jinoyat ishlari bo‘yicha Mirobod tuman sudining 28 noyabrdagi ajrimi bilan Sanjar Karimovga nisbatan qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasi qo‘llandi. U o‘ldirish yoki zo‘rlik ishlatish bilan qo‘rqitish hamda giyohvandlik vositalari tayyorlash yoki saqlashda gumonlanyapti.
Uni qamoqqa olish haqidagi iltimosnomani Mirobod tuman sudiga Toshkent shahar prokurorining birinchi o‘rinbosari kiritgan. Sudning 2025 yil 28 noyabrdagi ajrimi bilan, iltimosnoma qanoatlantirilib, ayblanuvchi Karimovga nisbatan qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasi qo‘llanishi va tergov hibsxonasiga joylashtirilishi belgilangan.
Jamiyat
Buxoroda dorixona mudirining uyidan qariyb 335 mln so‘mlik kuchli ta’sir qiluvchi dori vositalari topildi
Olot tumanidagi ijtimoiy dorixona mudiri 17 dona kuchli ta’sir qiluvchi dori vositalarini fuqaro A.J.ga sotgan vaqtida ushlangan.
Foto: Bosh prokuratura huzuridagi departament
Bosh prokuratura huzuridagi Departamentning Olot tumani bo‘limi xodimlari tomonidan o‘tkazilgan tezkor tadbir o‘tkazildi.
Tadbir davomida tumandagi ijtimoiy dorixona mudiri S.B. chakana realizatsiya uchun litsenziyaga ega bo‘lmasa-da 17 dona kuchli ta’sir qiluvchi dori vositalarini fuqaro A.J.ga sotgan vaqtida ushlangan.
S.B.ning yashash xonadoni ko‘zdan kechirilganda, 73 turdagi umumiy bahosi 334,6 mln so‘mlik dori vositalarini saqlab kelayotganligi aniqlanib, ushbu dori vositalari ashyoviy dalil sifatida olingan.
Mazkur holat yuzasidan Jinoyat kodeksining 251-1-moddasi (giyohvandlik vositalari, ularning analoglari yoki psixotrop moddalar hisoblanmaydigan kuchli ta’sir qiluvchi moddalarni targ‘ib qiluvchi mahsulotni tayyorlash, tarqatish, reklama qilish, namoyish etish yoki bunday moddalarni yoxud zaharli moddalarni qonunga xilof ravishda muomalaga kiritish) bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, tergov harakatlari o‘tkazilmoqda.
Bugun jamiyatimiz «Tashabbusli budjet» orqali o‘z hayotini o‘zgartirish imkoniga ega bo‘layotgan bir paytda, har bir so‘mning qayerga va qanday sarflanayotgani haqida xabardor bo‘lish fuqarolar uchun ham huquq, ham mas’uliyat hisoblanadi.
Vaholanki, xalq qo‘llagan loyiha xalqning puli va u omonatdir. Shuning uchun ham eng oddiy ko‘cha chirog‘idan tortib, yo‘l, elektr infratuzilmasigacha har bir qurilish, har bir xarid ortida shaffoflik, ochiqlik va javobgarlik turishi lozim. Lekin shunday paytlar bo‘ladiki, jamoatchilik o‘rtasida paydo bo‘lgan savollar butun jarayonga soya solishi mumkin.
«Shaffof qurilish»mi, «Milliy do‘kon»?
Qishloq infratuzilmasi uchun ajratilgan salkam 1,5 milliard so‘m mablag‘ evaziga nega ishlar sifatsiz bajarilgan? Nega uskunalar sun’iy ravishda oshirilgan narxlarda xarid qilingan? Tungi chiroqlardan nega darak yo‘q?! 35 mm o‘rnida 22 mm.li kabellarning o‘rnatilishi qishloq uchun xavfli tajriba emasmi? Qurilish tashkiloti va obodonlashtirishdagi kamchiliklarni mas’ullar tan oladimi?..
Buxoro viloyati Kogon tumani «Niyozhoji» MFYdagi Kurjan qishlog‘i ko‘chalarida tungi yoritish chiroqlari o‘rnatish, havo kabellari o‘tkazish va elektr infratuzilmasiga oid loyiha atrofida ayni shunday savollar ortmoqda. Gap shundaki, murojaatda loyiha doirasidagi zarur material va uskunalar elektron tender orqali emas, balki, «Milliy do‘kon» orqali xarid qilingani aytiladi. Agar aholining ushbu da’volari tasdiqlansa, bu, nafaqat, qonunbuzarlik, balki, ochiq budjetga bo‘lgan ishonchning buzilishiga ham olib kelishi, ehtimol.
Aytish joizki, shaffof qurilish, elektron tender va ochiq xarid yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 7 apreldagi 197-sonli, 2023 yil 10 apreldagi 117- sonli qarorlari, shuningdek, Senat Kengashining 2024 yil 30 yanvardagi 666-IV-sonli qarorida loyihalar ustidan jamoatchilik nazorati, tanlovlar va elektron tenderlarning faol, ochiq va inson omilisiz tarzda amalga oshirilishi qat’iy belgilab qo‘yilgan.
Loyiha tashabbuskori, fuqaro Sa’dullo Ergashevning bildirishicha, 2025 yil 26 martdagi tuman Kengashining VII-06-34-2-36-K/25-sonli qaroriga muvofiq, «Niyozhoji» MFY, Kurjan qishlog‘i infratuzilmasini yaxshilash maqsadida 5 dona 250 kVt transformator, 200 ta simyog‘och, 12 000 metr SIP kabel, 200 ta quyosh panelli tungi chiroqlarni o‘rnatish loyihasi «Tashabbusli budjet» asosida g‘olib deb topilgan. Loyihaning moliyaviy qiymati 1 milliard 495 million so‘m etib belgilangan (ID: 050370044013). Mablag‘lar tuman obodonlashtirish boshqarmasi shaxsiy g‘azna hisob varag‘iga o‘z vaqtida o‘tkazilgan.
Ekspertizaga murojaat qilindi
«Mablag‘lar o‘z vaqtida o‘tkazilgan bo‘lsa-da, ishni yakunlash muddatlari kechikmoqda. O‘rtaga tashlayotgan savollarimizga amaldorlar tomonidan javoblar cho‘zilmoqda. Eng achinarlisi, xarid jarayonlarida «Shaffof qurilish» qoidalariga amal qilinmagan. Yetmaganiga, qurilish tashkiloti biz bilan muloqotda tungi chiroqlar o‘rnatilmasligini va unga «openbudjet» uchun ajratilgan pullar yetmay qolganini ro‘kach qildi. Bu o‘z-o‘zidan hafsalamizni pir qilmay qo‘ymadi. Shundan so‘ng shuncha yirik miqdordagi mablag‘ va aynan, loyihaga ko‘ra, o‘rnatilishi kerak bo‘lgan 200 ta quyosh panelli tungi chiroqlarga mablag‘ qanday yetishmasligi mumkinligi bizni xavotirga sola boshladi. Va bunga haqli ravishda o‘z huquqimizdan foydalangan holda, xarid qilingan mahsulotlarning asl narxi qancha ekanini aniqlashga kirishdik. Bu yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Hadicha Sulaymonova nomidagi sud ekspertiza markazi Buxoro viloyati bo‘limiga rasman murojaat qildik», – deydi loyiha tashabbuskori.
Taqdim etilgan va arizada ko‘rsatilgan tovar moddiy boyliklarning texnik parametrlari, ularning nomlari va ko‘rsatkichlari ko‘rsatib o‘tilgan. Sud ekspertiza markazining Buxoro viloyati bo‘limi ham murojaatchilar savollari bo‘yicha tovarlarning haqiqiy bozor narxlari kanchalik haqqoniy ekani yuzasidan o‘z xulosalarini taqdim etgan.
Ma’lumot o‘rnida: Bu haqda O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi Buxoro viloyati iqtisodiyot va moliya boshqarmasi Kogon tuman Iqtisodiyot va moliya bo‘limi tomonidan Xalq deputatlari Kogon tumani Kengashi raisi, ichki komissiya rahbariga, Kogon tuman prokuroriga hamda Kogon tuman Obodonlashtirish boshqarmasi boshlig‘iga joriy yilning 13 avgust kuni 02-32/151-sonli xat chiqarilgan.
Aholi: «35 mm kabel o‘rniga 22 mm tortishgan…»
«Transformatorlar 92 million so‘mga baholanib, xarid qilingan. Sud ekspertiza markazi xulosasiga ko‘ra, ushbu transformatorning o‘rtacha bozor narxi 61 880 694,6 so‘mga baholab berildi. Bu xalqning puli, xalqning omonati. Yana bir og‘riqli joyiga to‘xtaladigan bo‘lsam, tranformatorlarga 35 mm kVtli izolyasiyalangan tok o‘tkazuvchi havo kabellari tortilishi o‘rniga 22 mm kVtli kabellari tortilgan. Shaxsan o‘zim ushbu kabellarning tok o‘tkazuvchanligini tekshirib ko‘rdim», – so‘zida davom etadi suhbatdosh.
Ma’lum bo‘lishicha, salkam bir oycha ilgari bu haqda Kogon tumani hokimi hamda Kogon tumani prokuroriga ham bildirilgan.
«So‘zim isboti sifatida asl holatni isbotlovchi 35 mm kVtli izolyasiyalangan tok o‘tkazuvchi havo kabellari hamda 22 mm kVtli kabellar bilan shaxsan ular qabuliga ham kirdik. Ammo, hech qanday javob bo‘lmadi, e’tiborsiz qoldirildi. Natija bo‘lmagandan keyin OAV vakillariga murojaat qilishimizga to‘g‘ri keldi», – deydi loyiha tashabbuskori.
Aholining aytishicha, qishloqda amalga oshirilayotgan obodonlashtirish ishlari talay. Yo‘llar ta’mirlangan, ayrim infratuzilma ob’yektlari yangilangan. Buning ortida qishloqning faol aholisi va yoshlarning tashabbusi va mehnati bor. Biroq, ularning so‘ziga ko‘ra, «Tashabbusli budjet» doirasida bajarilayotgan ayrim ishlar borki, ulardan aholi orasida norozilik kayfiyati ko‘zga tashlanmoqda. Joriy yilning 21 martida «Tashabbusli budjet»da g‘olib bo‘lgan bo‘lsa-da, 1 dekabr holatida ham ishlar to‘liq yakunlanmagan.
Odamlar loyiha doirasida qishloqqa o‘rnatilishi lozim bo‘lgan transformatorlarning arzon narxda xarid qilingani, ammo hujjatlarda qimmat narxda qayd etilganini vaj qilishdi. Shu bilan birga, kabellar tortilishi aytilgan bo‘lsa-da, loyihada belgilanganidan past quvvatli, sifat darajasi shubhali kabellar o‘rnatilganini aytishmoqda.
«Achinarli bir holatga o‘z ko‘zimiz bilan guvoh bo‘ldik. Simyog‘ochlar traktorlar yordamida qishloq ko‘chalari bo‘ylab sudrab keltirildi. Yap-yangi simyog‘ochlarning qanchasi sinib, qanchasi shikastlandi. Shunday holatda o‘rnatildi. Yana bir masala: simyog‘ochlar hali o‘rnatilmay turib, «mendan ketguncha» qabilida chala va pala-partish bo‘yoqlanib, ustiga-ustak, bo‘yoqlari qurimay turib, o‘sha paytning o‘zida chuqurlar kovlanib, o‘rnatildi. Soha mutaxassisi jalb etilgan emas! Buni qanday izohlash mumkin?!» – deydi fuqarolardan biri.
Shunga qaramasdan, yangi simyog‘ochlar ham o‘rnatilib, elektr simlari o‘tkazilgan. Eski va yangi simyog‘ochlarga ulangan elektr simlarining o‘zaro kesishuvi yuqorida xuddi o‘rgimchak uyasi ko‘rinishini namoyon etgan. Yetmaganiga yangi simyog‘ochlar elektr simlarining nosoz va texnik qoidalarga rioya qilinmagan tartibda o‘tkazilgani odamlar hayoti uchun xatar va xavfni keltirib chiqarmasligiga kafolat yo‘q.
«O‘zingiz o‘ylab ko‘ring, eski simyog‘ochlar o‘rniga yangilari o‘rnatilib, sifatsiz kabellar tortilishidan xalqqa nima naf? Asosiy maqsad tungi yoritish tizimini to‘liq barpo etish va sifatli elektr ta’minotini ta’minlash emasmidi? Kechqurunlari qishlog‘imiz qop-qorong‘u. Zim-ziyo ko‘chalarda necha bor bolalarimiz ariqqa tushib ketgan holatlar ham bo‘ldi. Ko‘nglimizga botmaydigan ishlar bo‘lyapti-da», – deydi 75 yoshli otaxon Mustaqim Mardonov.
Ma’lum bo‘lishicha, transformator o‘rnatilgandan so‘ng tok o‘tkazuvchi kabellar tortilayotgan vaqtda qurilish tashkiloti xodimlari aholi tomonidan ogohlantirilgan. Kabellarni tajribali elektriklar o‘rnatishi shartligi aytilgan. Biroq, bunga e’tibor qaratilmagan.
Obodonlashtirish boshqarmasi mutaxassisi: «Prezident qarorlari buzilgan…»
Holat yuzasidan jurnalistik surishtiruv o‘tkazilayotgan bir jarayonda mas’ul idora, tashkilotlar vakillari yetib kelishdi. Aholi bilan muloqot o‘rnatildi. Fuqarolar va mas’ullar o‘rtasida yuzaga kelgan bahslarda mas’ullar barcha muammoli masalalarni qayta ko‘rib chiqilishi va ularning bartaraf etilishini aytish bilan cheklanishdi.
Kogon tuman Obodonlashtirish boshqarmasi bosh muhandisi Jamshid Karimov esa ushbu loyihaga doir amallarning o‘lda-jo‘lda olib borilayotganiga avval boshidan qarshi ekanini bildirdi. Loyihani «Shaffof qurilish» tizimi orqali qaytadan o‘tkazish eng to‘g‘ri yo‘l ekanini ta’kidladi.
«Bu loyihani boshidan bekor qilish kerak. Quruvchi tashkilot kelib, belgilangan kabelni o‘rnatib beradimi, boshqami, u, baribir, endi noqonuniy sanaladi. Prezident qarorlari buzilgan. Afsuski, qaytadan tashkil etishga to‘g‘ri kelib qolgan taqdirda ham jabr ko‘radigan bu yana xalq. Xalqni intiq kutgan vaqti, yetmaganiga buyog‘iga ob-havoning namgarchiligi… O‘ylamay tashlangan qadam oqibati bu!» – dedi u asabiylashgan ko‘yi.
Qishloq aholisi o‘rtasida elektr infratuzilmasini yangilash bo‘yicha olib borilgan ishlar atrofida tortishuvlar yuzaga keldi. Ayniqsa, transformator va kabellar sifati, shuningdek, tungi yoritish tizimi o‘rnatilmagani yuzasidan berilgan savollar mutasaddilardan aniq javob talab qilmoqda.
Qurilish tashkiloti ayblovlarni rad etmoqda
Mas’ul tomon sifatida ko‘rsatilgan «Mirzabek Stroy Montaj» qurilish korxonasi rahbari A’zam Nuriddinov ayblovlarni rad etmoqda.
«Ko‘cha chiroqlarini o‘rnatish bizning shartnomamizda, umuman, yo‘q. Kabellarga kelsak, zavodga pul ko‘chirilib, rasmiy ravishda xarid qilingan. Barcha sertifikatlar bor. Men bu mahsulotlarni o‘zim, uyimda ishlab chiqarmaganman, zavod nima ishlab chiqarsa, o‘sha keladi. Tegishli tashkilot o‘lchab, xulosa beradi», – dedi u.
Aholi esa kabellar loyihada ko‘rsatilganidan past quvvatli ekanini ta’kidlamoqda.
«Shuni aniqlash uchun tegishli tashkilotga ariza berilgan. Xulosani o‘sha aytadi. Asosiysi, men hali bu ob’yektdan bir tiyin ham olmaganman», – deya javob berdi qurilish rahbari.
Uning ta’kidlashicha, elektron savdoda narxlar mustaqil shakllanadi.
«Elektron savdoda inson omili yo‘q. Bank 92 million ajratgan bo‘lsa, demak, bozorda 98, 100, 102 million so‘mlik takliflar bo‘lgan. Eng arzonini yetkazib beraman, degan sifatda men tanlanganman», – dedi A’zam Nuriddinov.
Loyiha tashabbuskori Sa’dullo Ergashev esa «Elektron savdoga chiqqunicha, transformatorni allaqachon keltirib o‘rnatishgan edi», deydi.
Tuman Obodonlashtirish boshqarmasi bosh muhandisi Jamshid Karimov masalani keskin bayon qildi: «Birjada 92 million so‘mlik transformatorning o‘zi yo‘q. Eng baland narxi 62 million. Demak, har birining orasida, taxminan, 30 milliondan mablag‘ «o‘zlashtiriilgan». Qonun bo‘yicha bu ishlar tuman Obodonlashtirish bo‘limi tomonidan savdoga qo‘yilishi kerak edi», – deya daxldor idoralarni mas’uliyatga chaqira turib so‘zlaydi u. – Men bu jarayonda bevosita mutaxassis sifatida qatnashganman. Tuman hokimi qabuliga ham kirib, ayrim kamchiliklarni ko‘rsatganman. «Noto‘g‘ri ketayapsizlar, jarayon shaffof bo‘lishi kerak», – degan talabi qo‘yganman. Afsuski, hech kim e’tibor qilmadi. Natija esa mana, ziddiyatli vaziyatga yetib keldik».
Tuman Obodonlashtirish bo‘limi boshlig‘i o‘rinbosari Xurshid Do‘stov: «Agar loyiha-smetada ko‘rsatilgan narx boshqacha bo‘lgan bo‘lsa, bu bo‘yicha qurilish tashkiloti bilan savol-javob qilinadi. Ekspertiza xulosasida boshqa kabel keltirilgani qayd etilsa, javobgarlik mavjud. Aholi «Tashabbusli budjet»ga qanday talab qo‘ygan bo‘lsa, o‘sha talab to‘liq bajariladi. Va muammolar bartaraf qilinadi», – deya va’da berdi.
«Kamchilik bo‘lsa, ob’yekt qabul qilinmaydi»
Bahsu-munozaralarga sabab bo‘layotgan «Tashabbusli budjet» doirasidagi ushbu loyiha atrofida aholi bildirgan e’tirozlar borasida tuman hokimi o‘rinbosari Mahmud Shamsiyev bilan ham suhbatlashdik. Uning aytishicha, aholi ko‘targan har bir masala o‘rganilib, zarur tekshiruvlar o‘tkaziladi. Uning aytishicha, agar o‘rganishlar natijasida kamchiliklar tasdiqlansa, ob’yekt qabul komissiyasi tomonidan «qabul» qilinmaydi va qurilish tashkiloti ishni yakunlangan holda topshira olmaydi. Holat inspeksiya tomonidan tekshiriladi.
«Quruvchi qurilgan inshoot detallarini demontaj qilib ketishga haqli emas. Agar talab etilsa, barcha kamchiliklarni qaytadan bartaraf etishi shart. Xalqning puli ham, vaqti ham o‘yinchoq emas. Agar noqonuniy xatti-harakat kuzatilsa, u qonun oldida javob beradi», – dedi hokim o‘rinbosari.
Prokuratura: tekshiruvlar boshlangan
Murojaatchilarning so‘ziga ko‘ra, ular ushbu muammo bilan tuman prokuroriga ham murojaat qilingan, ammo yetarli e’tibor berilmagan.
Jurnalist Buxoro viloyati prokurori Ulug‘bek Hamdamov bilan telefon orqali bog‘langan. Viloyat prokurori ushbu masala yuzasidan allaqachon harakatlar boshlanganini ma’lum qilgan: «Bu juda dolzarb masala va unga e’tibor qaratmaslik mumkin emas. Tegishli topshiriqlar berilgan, ayni paytda ishlar izchil tarzda olib borilmoqda».
Bildirilishicha, haqiqatan ham loyiha uchun 1 495 000 000 so‘m mablag‘ Obodonlashtirish boshqarmasi hisob varag‘iga o‘tkazib berilgan.
Tahririyatga taqdim etilgan ma’lumotnomaga ko‘ra, Kogon tuman Obodonlashtirish boshqarmasi va «Mirzabek Stroy Montaj» MChJ o‘rtasida Tovar xom ashyo birjasining «Milliy do‘kon» platformasi orqali 241111144123704-lot bo‘yicha 07.08.2025 yilda 3550211-sonli umumiy qiymati 1 029 888 000 so‘mga «Noturar joy binolari» xarid qilish shartnomasi rasmiylashtirilgan. Shartnoma texnik parametrlarida bino va muassasalarda ko‘cha chiroqlarini o‘rnatish va montaj ishlarini bajarish, bajarilgan ishlarni dalolatnoma asosida topshirish belgilangan.
Kogon tuman Obodonlashtirish boshqarmasi va «Mirzabek Stroy Montaj» MChJ o‘rtasidagi umumiy qiymati 1 029 888 000 so‘mga «Noturar joy binolari» xarid qilish shartnomasi «Davlat xaridlari to‘g‘risida»gi Qonunning 46 va 49-moddasi talablariga hamda PQ-425-sonli qaror talablariga zid ravishda rasmiylashtirilgan.
Hozirgi kunda Kogon tumanidagi Kurjan qishlog‘ida bajarilgan ishlar yuzasidan tuman prokuraturasi tomonidan soha mutaxassislari jalb qilingan holda tekshirish harakatlari olib borilmoqda.
P/S: Ushbu holat yuzasidan Kogon tumani prokuraturasi tomonidan izchil sa’y-harakatlar olib borilayotgan bir vaqtda «Mirzabek Stroy Montaj» MChJ rahbarining «Ko‘cha chiroqlarini o‘rnatish bizning shartnomamizda, umuman, yo‘q», shuningdek, «Men bu mahsulotlarni o‘zim, uyimda ishlab chiqarmaganman, zavod nima ishlab chiqarsa, o‘sha keladi», – deya iddao qilgani taajjubli. Yuqorida aytilganidek, xalq qo‘llagan loyiha – xalqning puli va u omonatdir…
Kuzatamiz va mavzuga yana qaytamiz.
Laylo Hayitova
Avtohalokatga uchragan mashinadan katta miqdordagi dori topildi
«Arsenal»da alamli mag‘lubiyat, «Barsa» o‘yinida gollar shousi. Kun o‘yinlari
Bugun ikki hududda yomg‘ir yog‘ishi kutiladi
-
Jamiyat4 days agoСаида Мирзиёева атмосфера ҳавосининг ифлосланиши бўйича йиғилиш ўтказмоқда
-
Jamiyat5 days ago2 dekabrdan yangilangan Kichik halqa avtomobil yo‘li foydalanishga topshiriladi
-
Iqtisodiyot3 days agoO‘zbekistondan Daniyaga ilk bor oziq-ovqat va quruq meva eksport qilindi
-
Iqtisodiyot5 days agoO‘zbekistonga eng ko‘p dengiz mahsulotlarini yetkazib bergan davlatlar ma’lum qilindi
-
Jamiyat4 days agoYunusobodda YTH oqibatida avtomobil yonib ketdi
-
Iqtisodiyot3 days agoPrezidentning Sirdaryoga tashrifi «River Med Pharm» korxonasidan boshlandi
-
Dunyodan4 days agoIndoneziyada bir necha kun ichida 700 dan ortiq kishi halok bo’ldi.
-
Sport3 days ago«Real» ta’qibni davom ettirdi, «Liverpul» yana ochko yo‘qotdi. Kun o‘yinlari