Sport
«Oltin to‘p» sari yo‘l. Dembelening mag‘lubiyatlar ortidan kelgan katta g‘alabasi haqida
Bir necha yil oldin Usmon «Oltin to‘p» olishini tasavvur qilish qiyin edi, ammo u «PSJ»da faoliyatini qaytadan qurdi.
Kilian Mbappe dunyo futbolida eng muhim figuraga aylanish uchun «Real»ga o‘tganini yashirmaydi. Umuman, Fransiya chempionati asosiy ligalar soyasida bo‘lgani uchun doim e’tibordan chetda bo‘lar, «PSJ»ning Yevropa maydonlaridagi muvaffaqiyatsizliklari esa jamoa futbolchilarini jiddiy qabul qilishga xalaqit berardi. So‘nggi yulduz Mbappeni ham sotib yuborgach, «PSJ» Luis Enrike boshchiligida butunlay teskari yo‘ldan ketdi va jamoaviy futbolga urg‘u bergan holda ayniqsa, o‘tgan mavsumning ikkinchi yarmida dahshatli o‘yin ko‘rsata boshladi.
Jamoa yulduzlardan tashkil topmasligi mumkin, ammo u g‘alaba qozonarkan, albatta, har bir ijrochi yulduzga aylanadi. «Oltin to‘p»ga nomzodlar ichida «PSJ»ning birato‘la 11 nafar futbolchisi o‘rin olgani ham bu fikrni tasdiqlaydi.
Usmon Dembele mana shu yulduzli tarkib ichida ham alohida ajrab chiqqan, eng sermahsul bo‘libgina qolmay, umuman, bugungi «PSJ»ning yuziga aylangan futbolchi hisoblanadi. Uning g‘olib chiqishi ancha yillardan beri tanigan ko‘pchilik uchun biroz erish tuyulsa-da, Usmonning faoliyatiga, ayniqsa so‘nggi mavsumga chuqurroq qaraganimizda boshqa variant ham bo‘lmaganini ko‘ramiz. «Oltin to‘p» aynan eng katta musobaqada g‘alaba qozongan jamoa a’zosiga berilishi esa to‘g‘ri qaror, zero futbol jamoaviy sport turi hisoblanadi – har qancha zo‘r bo‘lsang ham, jamoaning yuta olmasa, imkoniyating kamayadi.
Bolalik yillari, futbolga kirib kelishi
Masur Usmon Dembele 1997 yilning 15 mayida Fransiya shimolida joylashgan Vernonada dunyoga kelgan. Unda senegal-mavritanlar qoni bor. Otasi Usmon va Fatimata Dembele Yevropaga Mali va Mavritaniyadan ish izlab kelib qolishgan. Kichik Usmon bolaligidan futbolga qiziqqan, uning yoshligi Evre shahri ko‘chalarida to‘p orqasidan yugurib o‘tgan. Kattalar bolakayning qiziqishiga qarshi bo‘lishmaydi va uni sport to‘garagiga olib borishadi.
Dembele futboldagi yo‘lini «Evre» bolalar maktabida boshladi. O‘smirlik yillarida u mini-futbolga qiziqqan, aynan o‘sha paytlarda Usmonning dribling va texnikasi shakllana boshlagandi. U o‘zidan ancha yoshi katta bolalarni ham osonlik bilan aldab o‘tar, o‘shandayoq istiqbolli futbolchi sifatida o‘zini ko‘rsatib ulgurgandi. Usmon 13 yoshida «Renn» akademiyasiga jalb etilishi ajablanarli holat emasdi. Fransiyaning boshqa klublari, jumladan «Gavr» va «Kan» ham uni o‘z akademiyasida ko‘rishni istagan, ammo faqat «Renn»dagilar yosh iste’dodning onasi, ukasi va singillari yashashi uchun uy ham berishga rozi bo‘lgandi.
U 17 yoshida «Renn» o‘rinbosarlari tarkibida yorqin mavsum o‘tkazadi (18 o‘yinda 13 gol) va to‘rtinchi divizionning eng yaxshi futbolchisi deb topiladi.
Keyin esa klub bilan birinchi shartnoma shartlarini uzoq vaqtgacha kelisha olmaydi – u «Benfika»ga o‘tib ketmoqchi bo‘ladi, ammo «Renn» rahbariyati uni qo‘yib yuborishni istamaydi. O‘shanda yosh hujumchi asosiy tarkib bilan mashg‘ulotlardan voz kechadi, ammo liga qoidalariga ko‘ra, fransuz klublari o‘z tarbiyalanuvchilarini rasmiy shartnomasiz ham 20 yoshgacha olib qolishi mumkin edi. Yakunda u «Renn» bilan yangi shartnoma imzolaydi, Fransiya oliy divizionida debyut qiladi hamda kattalar futbolidagi ilk gollarini urishni boshlaydi.
2016 yil bahoriga kelib, ayniqsa, «Nant» bilan o‘yindagi het-trikdan so‘ng u haqida balandroq gapira boshlashadi. Aytishlaricha, «Barselona»ning futbolchiga qiziqishi o‘sha paytlardanoq boshlangan, ammo «Renn» yosh futbolchi uchun qo‘yayotgan narx klub uchun qimmat ko‘ringan. Vaziyatdan Dortmundning «Borussiya» klubi foydalanib qoladi va 15 million yevro evaziga 19 yoshli futbolchini Germaniyaga olib ketadi. Usmon ilk mavsumdayoq uyaltirmaydi – 10 gol va 22 assistni amalga oshiradi.
Bir mavsum uchun 100 million
Lekin shunday mavsumning o‘zi Usmonni deyarli dunyoning eng qimmat futbolchisiga aylantirgani butun futbol olamini karaxt holatga tushirgandi. Albatta, bu yerda boshqa sabablar ham bor edi. 2017 yil yozida kutilmaganda Neymar «Barselona» bilan shartnomada ko‘rsatilgan tovon pulini to‘lab, «PSJ»ga ketib qoladi. Yulduz futbolchisini sotish rejasida bo‘lmagan «Barselona» imkon qadar tezroq o‘z reputatsiyasini tiklashi, qandaydir katta transferni amalga oshirishi talab etilardi. Kataloniyaliklar cho‘ntagiga katta pul tushganini bilgan boshqa klublar, tabiiyki, o‘z futbolchilari uchun «Barselona»dan katta narx so‘ray boshlaydi. Shunda «Barselona» o‘zi oldin ham qiziqqan futbolchisini eslab qoladi.
Deyarli har yili yetakchi futbolchisini sotib, muxlislar hafsalasini pir qila boshlagan Dortmund klubi ham aslida Usmonni sotish haqida o‘ylamayotgandi. Ammo ikki faktor «Borussiya»da boshqa yo‘l qoldirmaydi. «Barselona»dan qiziqish borligi haqida eshitgan Usmon mashg‘ulotlarda qatnashishdan bosh tortadi va o‘zini qo‘yib yuborishni talab qila boshlaydi. Ikkinchidan, «Barselona» juda katta summa – 105 million yevro taklif qilayotgandi.
Bosim ostida
Usmon Ispaniyaga keliboq o‘zini yaxshi tomondan ko‘rsatishni uddalay olmaydi. Aslida buning iloji ham yo‘q edi, shartlar butunlay unga qarshi bo‘lgan. Neymarning ketishidan norozi fanatlarni uning o‘rniga juda katta narxga yosh fransuz kelishi yupata olmasdi. Bundan tashqari, transfer oldidan «Borussiya»dagi ziddiyatlari tufayli matbuotda Usmonning shaxsiyati haqida juda ko‘p salbiy bo‘yoqlardagi xabarlar chiqa boshlagandi. Uning «Benfika»ga o‘tmoqchi bo‘lib, «Renn»da uyushtirgan boykotidan tortib, Usmon tashlab ketgan Dortmunddagi xonasining o‘ta tartibsiz holati ijtimoiy tarmoqlarda aylanadi. Buning ustiga dastlabki mavsumdayoq jarohatlanib to‘rt oyga safdan chiqadi, kelasi mavsumda ham juda ko‘p jarohat oladi.
U maydonga tushgan o‘yinlarda ancha samarali harakatlar qilib, ba’zida chiroyli gollar urib tursa-da, bu uzoq davom etmas, beqarorlik va jarohatlar Usmonning sportchilarga xos bo‘lmagan betartib hayot tarzining oqibati deb hisoblanardi. Futbolchining Dortmunddagi qiliqlari eslanar va Barselonada ham bu o‘zgarmagani ko‘p tilga olinardi, ba’zida mashg‘ulotlarga kelmasdan, turli bag‘onalar qilib uyida simulyator o‘yinlardan bosh ko‘tarmasligi turli manbalar orqali oshkor qilinar va shov-shuvli sarlavhalarga sabab bo‘lardi – Dembele kutilmalarni oqlay olmaydi va kataloniyaliklarning eng foydasiz transferiga aylanadi.
2021 yilda futbolchi boshqa klubga o‘tishi haqidagi mish-mishlar ko‘payadi. «Yuventus», «Chelsi», «Manchester Siti» kabi klublar nomi tilga olinadi. Ayniqsa, manchesterliklar bilan bog‘liq xabarlar ishonarli bo‘lib, Serji Roberto va Dembele o‘rniga «Barselona»ga Kanselu va Bernardu Silva kelishi bot-bot aytiladi. Bu faqat mish-mish darajasida qolib ketadi va 2021/2022 yillar mavsumida Usmon Barselonadagi eng yaxshi davrini o‘tkazadi. La Liganing eng yaxshi assistenti bo‘lgan hujumchi kataloniyaliklar bilan shartnomasini 2024 yilgacha uzaytiradi.
Ammo biroz vaqt o‘tib «PSJ» Dembele bilan qiziqa boshladi. Yakunda, 2023 yil avgustida parijliklar 50 million yevro to‘lab, uni o‘z safiga qo‘shib olishadi. Barselonadagi shartnoma muddati atigi 10 oy qolgani e’tiborga olinsa, juda katta narx to‘langandi.
Bu yerda Usmon ikki yil ichida oddiy, iste’dodli lekin biroz ziddiyatli, qisqacha aytganda Yevropada yana o‘nlab topiladigan vingerdan «Oltin to‘p» sohibigacha bo‘lgan uzoq yo‘lni bosib o‘tdi va xuddi shu sababdan «PSJ»dagi faoliyat yanada chuqurroq e’tiborga arziydi.
«PSJ»dagi burilish
Biz o‘tgan mavsumda «Oltin to‘p» Rodriga berilganini ko‘rgandik, avvalroq Luka Modrichga ham bu sovrin nasib etgan. Ammo gap hujum chizig‘i vakillari haqida borganda, shubhasiz, statistika katta ahamiyat kasb etadi. Juda ko‘p gol va assistlar bo‘lishi shart. Mana shu mantiq bilan fikrlaganda, ikki yil oldin agar Usmon Dembele «Oltin to‘p» olishi haqida birov aytsa, nari borsa uning ustidan kulish mumkin edi. Gollar Usmonning o‘zi uchun ham u qadar ahamiyatli emas, buni ko‘p bora o‘zi tan olgandi.
«Futbol faqat gollardan iborat emas. Men gollarsiz ham xotirjam uxlayman, statistika meni uncha xavotirga solmaydi. Men haqimda tomosha qilish zavq beradigan driblingchi deb gapirishsa, kunning qaysi soatida bo‘lsa ham muxlislar mening raqiblarni qanday aldab o‘tayotganimni ko‘rishni istasa, kifoya», – degandi Dembele 2023 yil noyabrida L’Equipe nashriga bergan intervyusida.
Usmon statistikaga ahamiyat bermaganidek, statistika ham uni «yoqtirmasdi». Hujumchi o‘tgan mavsumgacha o‘z faoliyati davomidagi eng sermahsul mavsum «Renn»dagi ilk mavsumi bo‘lgandi – 12 gol. Ko‘p mavsumlarda uning gollari 10 taga ham yetmagan. «Barselona»da 2018/19 yillar mavsumida 14 gol muallifi bo‘lgan, ammo bu ham faqat liga emas, barcha musobaqalarni qo‘shib hisoblaganda edi.
Birdan hammasi o‘zgarib ketdi. O‘tgan mavsum yarmida «PSJ» shundoq ham juda ko‘p vingerlarga ega bo‘laturib, yana «Napoli»dan Xvicha Kvaratsxeliyani katta pulga sotib olganida, ko‘pchilik hayron qolgandi. Aslida Enrikening o‘z rejasi bor ekan – Dembele «aldamchi to‘qqizlik» pozitsiyasiga o‘tkazildi. Ana shundan so‘ng unda gollar ko‘payib ketdi. Usmon dekabrdan bahorgacha 22 o‘yinda 27 gol urdi, mavsum oxirigacha esa bu sonni 35 tagacha olib chiqdi – «Barselona»dagi olti yillik faoliyatida urgan gollar sonidan atigi 5 ta kam, xolos. Parijliklarning tarixiy kvadrupli va klublar o‘rtasidagi JCh finalchisiga aylanishida aynan Usmon eng muhim rollardan birini bajardi. Nahotki hammasi birgina pozitsiyaning o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lsa?
Luis Enrike aslida ancha avvalroq, qaysidir shogirdini «aldamchi to‘qqizlik» roliga o‘tkazishini bilardi, faqat aynan kim bo‘lishi boshida murabbiy uchun ham noma’lum bo‘lgan. Ispaniyalik mutaxassis uchun Madridga ketgan Kilian Mbappening o‘rnini yopish masalasi ko‘ndalang turar, ammo uning strategiyasi jamoaga tayanish bo‘lib, bir futbolchi 40 gol urishidan ko‘ra, bir necha to‘purarga ega bo‘lish muhimroq ekanini ko‘p marta takrorlagandi.
Mavsumni Gonsalu Ramush asosiy hujumchi maqomida boshladi, lekin ilk turdayoq jarohat tufayli safdan chiqdi. Randal Kolo Muaniga ishonishni istamagan Enrike bir qator hujumkor yarimhimoyachilardan «aldamchi to‘qqizlik» yasashga kirishdi. Navbati bilan Li Kan In, Marko Asensio va Dezire Due sinovdan o‘tishdi, ammo hech biri yangi rolda tortib ketolmadi. «PSJ» Fransiyada ishonch bilan peshqadamlik qilar, ammo Chempionlar Ligasida hujum chizig‘ida muammolar bor edi.
Mbappe ketgach, klub Dembelega aynan u hujumdagi asosiy futbolchi bo‘lishini aytgan bo‘lsa-da, dastlabki oylar butunlay boshqacha kechayotgandi. Avvaliga Enrike asosiy penalti ijrochisi sifatida uni emas, Vitinyani tayinladi. Bo‘lajak transformatsiya haqida hali hech gap yo‘q, Usmon odatiy o‘ng qanotida tushishda davom etardi. Oktyabr oyida mashg‘ulotga kechga qolgani uchun jazolandi – «Arsenal»ga qarshi Londondagi o‘yinga olib ketilmadi, Enrike bu qarorini «butun mavsumdagi eng yaxshi qarori» deb ataydi.
Noyabrda «Bavariya»ga qarshi o‘yinda esa u hujumda Barkolya bilan juftlikda tushib, yana pand berdi – 60-daqiqadayoq ikkinchi sariq kartochka tufayli maydondan chetlatildi. Chempionatning keyingi ikki uchrashuvida Dembele zaxirada qoldi va 15 dekabrda «Lion»ga qarshi o‘yindagina tarkibga qaytdi. Aynan o‘sha kuni «PSJ» yangi yuzini namoyish etgandi.
Dembele avval ham bir necha marta markaziy hujumda o‘ynagan, «Marsel» va «Sosiyedad»ga qarshi muhim o‘yinlarni eslash mumkin. Ammo u paytda Usmonning roli biroz boshqacha edi – u ko‘proq ortga surilib, Mbappega kengroq zona va erkinlik berish uchun kerak bo‘lgan. Bu safar esa u ikki yonida Li va Due bilan asosiy hujumchiga aylandi. Dembele hisobni ochgan o‘yin 3:1 hisobida g‘alaba bilan tugadi va shu tariqa Parij mashinasi o‘t oldi.
Uyog‘iga boshqa Dembeleni ko‘rdik. «Monako» bo‘ladimi, «Manchester Siti»mi, u tinmasdan gol urar, keyingi 10 uchrashuvda 18 gol – dunyodagi hech bir hujumchi bu tempda sermahsul emasdi. Ilgari Usmonning goli deganda faqat driblingdagi chiroyli yurish yoki uzoq masofadan zarbalarni tasavvur qilsak, endi u har xil, hujumchilarga xos gollar ham ura boshlagandi.
«Ilgari men qanotda o‘ynardim, shuning uchun gol urish qiyin bo‘lgan. Zarba berish uchun raqibning bir necha futbolchisini aldab o‘tishimga to‘g‘ri kelardi. Endi «to‘qqizlik» rolida qarshimda faqat bir nafar himoyachi bo‘ladi yoki umuman ba’zida to‘pga shunchaki oyoq qo‘yishim kifoya», – deb tushuntirgandi u «Brest»ga qarshi o‘yindagi het-trikdan so‘ng.
Jamoaviy monstr
Tabiiyki, bu darajadagi yovvoyi sermahsullik uzoq davom etishi mumkin emasdi, lekin keyingi gollar o‘z muhimligi bilan yanada qadrli. «Liverpul» va «Arsenal»ga qarshi o‘yinlarda Usmon egizak gollar urib, ham taktik intellekti, ham haqiqiy qotil hujumchiga xos yangi fazilatlarini namoyish qilgandi – ortga qaytib raqib pressingidan chiqib ketishga ko‘maklashgan holda avval to‘pni qanotga yetkazib, keyin jarima maydoniga yorib kirgan holatda hujumni yakunlash. Yoki uning finalda uchinchi goldagi harakatini eslash mumkin – to‘pni tovoni bilan Vitinyaga yetkazib, hujumning rivojlanishida asosiy ishtirokchilardan biri bo‘lgandi.
Ayniqsa, Dembelening finaldagi bir nigohi virus shaklida butun internetga tarqaldi – u to‘pni erkin zarba bilan o‘yinga kiritmoqchi bo‘layotgan «Inter» darvozaboniga ko‘zini tikkan holda xuddi startga tayyorlanayotgan poygachidek turardi. Yaqinda Usmonni xudbin va faqat o‘z driblingiga chalkashib yuradigan yengiltak futbolchi sifatida tasavvur qilishga o‘rganib qolganlar uchun bu mutlaqo yangi obraz edi.
«Menimcha, hujumchining ayyorlik qilishga haqqi yo‘q. U doim, ham hujumda, ham himoyada mehnat qilishi, to‘p raqibdan bo‘lgan paytlarda ham o‘chib qolmasligi kerak. Mavsum boshida murabbiy menga sen yoshlarga o‘rnak bo‘lishing kerak, himoya sendan boshlanadi, degan edi. Bu talabga doim amal qildim», degandi Usmon mavsum oxirida France Football nashriga bergan intervyusida.
«Oltin to‘p» sari
Agar «PSJ» klublar o‘rtasidagi jahon chempionatida ham g‘olib chiqqanida, «Oltin to‘p» masalasi ancha avvalroq hal bo‘lgan bo‘lardi. «Chelsi»ga qarshi finalda Dembele va sheriklari yirik hisobda mag‘lubiyatga uchradi, «Oltin to‘p» uchun Usmonning asosiy raqibi Lamin Yamal esa umuman bu musobaqada qatnashmagandi.
Shunday bo‘lsa-da, o‘tgan mavsumda Chempionlar Ligasidan boshqa muhimroq turnir (mundial) bo‘lmagani tufayli, asosiy nomzod sifatida baribir Dembele favorit edi. Axir «Oltin to‘p»ni olishda nafaqat bir futbolchining mavsumdagi darajasi, balki asosiy raqobatchilarining pastroq o‘ynagani ham ahamiyat kasb etadi. Lamin har qancha yorqin o‘yin ko‘rsatgan bo‘lmasin, u va Rafinya to‘p suradigan «Barselona» Chempionlar Ligasi finaliga chiqa olishmadi. Muhammad Saloh haqida ham shu gapni aytish mumkin, u «Liverpul»da ajoyib mavsum o‘tkazgan bo‘lsa-da, klub asosiy turnirni ancha erta tark etdi. Holand va Mbappe umuman sovrinsiz qolishdi, Rodri butun mavsumni davolanish bilan o‘tkazdi, bir yil oldin uchlikdan o‘rin olgan Vinisius va Bellinghem esa o‘sha darajani saqlab qolisholmadi. Albatta, ularning fonida Usmon Dembele ancha yorqin ko‘rinardi. To‘g‘ri, Ashraf Hakimi, Vitinya, Mendesh kabi jamoadoshlari ham «Oltin to‘p» uchun nomzod edi, lekin eng boshidan ular Usmon Dembelening soyasida qolib ketishgandi.
Usmon Dembele «Renn»da hali qaysi oyog‘i asosiy ekanini ham bilmaydigan yigitcha edi. «Borussiya»da ancha ziddiyatli, ammo yorqin yulduzga aylandi. «Barselona»da u beqarorlik timsoli, tartibsiz o‘smir va ishonchni oqlamagan, sarflangan pul ko‘kka sovurilgan futbolchi bo‘lib, faqat oxirgi mavsumlarda biroz ulg‘ayib, asosiy o‘yinchilardan biri bo‘ldi. Parijda esa u dunyoning eng zo‘r futbolchisiga aylandi.
«Oltin to‘p» aniq bir mavsum uchun berilsa-da, baribir, jonli insonlar ovoz berishini hisobga olsak, uzoq yillar yig‘ilib kelgan imij, ko‘rsatkichlar ham katta rol o‘ynab kelgan. Masalan, «Manchester Siti» yarimhimoyachisi Rodri o‘tgan yili «Oltin to‘p»ni olganiga baribir sal bo‘lsa-da, avvalgi yillardagi trebl ham ta’sir ko‘rsatgan. Messi kabi futbolchilar nomzodga aylanishi uchun o‘sha mavsumda to‘p tepib tursa kifoya. Butun futbol jamoatchiligi «Frans futbol»ni Holanddan, Vinisiusdan, Levandovskidan qarzdor deb hisoblaydi. Ko‘pchilik Mbappe kabi iste’dod har yili «Oltin to‘p» olsa ham qarshi emas.
Mana shu shartlar ostida faoliyatining avvalgi 10 yilida hatto biror marta ham nomzodlar safida bo‘lmagan, hatto ko‘pchilik uchun faqat yomon taassurotlar jamlanmasi bo‘lgan Usmon Dembelening g‘olib bo‘lishi sizga nimani anglatadi? Axir u start chizig‘ida yuqorida sanalgan futbolchilar bilan birga turish uyoqda tursin, bir necha qadam orqada, deyarli minusdan boshlagani ham katta voqea emasmi? Faqat qoyil qolish kerak.
Usmon Dembele haqida 10 fakt
1. Futbolchilar orasidagi laqabi – pashsha. Maydon bo‘ylab «uchib yurishi» sababli.
2. Usmon JCh-2018 da g‘oliblik uchun berilgan mukofot pullarini onasi tug‘ilgan qishloqda masjid qurishga sarflagan.
3. Futboldagi asosiy ambidekstr hisoblanadi. Nafaqat oyoqda, balki har ikki qo‘lidan birdek foydalanadi.
4. 2017 yilda eng yaxshi yosh futbolchiga beriladigan Golden Boy sovrini uchun raqobatda faqat Kilian Mbappedan ortda qolib, ikkinchi o‘rinni qo‘lga kiritgan.
5. Dembele FIFA, Fortnite, Call of Duty, NBA 2K kabi turli videoo‘yinlarning mashhur fanati hisoblanadi. Hatto JCh-2018 vaqtida «Vinchester»ni Chempionshipga olib chiqqani bilan maqtangandi.
6. Futbolchining tartib bilan bog‘liq muammolarining yo‘qolishi va o‘yinining yaxshi tomonga o‘zgarishi 2021 yil dekabrida uylangandan so‘ng ro‘y berganini aytishadi. Usmonning rafiqasi Rima Ebdush, Razalae musulmon ayollar brendi asoschisi.
7. 2022 yil sentabrida oilada qizcha dunyoga keldi, ammo nima ism qo‘yishgani noma’lum. Usmon ham, ancha mashhur ayoli ham ijtimoiy tarmoqlarda faol bo‘lishsa-da, oilaviy ma’lumotlarni oshkor qilishmaydi.
8. Usmon «PSJ»da «Barselona»dagi davriga nisbatan 86 o‘yin kamroq maydonga tushgan bo‘lsa-da, ko‘proq gol urgan – 43 marta. «Barselona»dagi gollar soni 40 ta.
9. Dembelening musiqiy tanlovi: «Agar menga motivatsiya kerak bo‘lsa, Drake’dan tortib, Coldplay bo‘lishi mumkin. Ammo doim fransuz ildizimga sodiqman, Ninho, PLK va Saucegod kabi ijrochilarni tanlayman».
10. Usmon «Lids» klubi ashaddiy muxlisi. Hatto Patrik Bemford va Kelvin Fillipsning liboslarini so‘rab olgan.
Har ikkala futbolchining transfer qiymati 200 mln yevroga baholanmoqda.
«Manchester Siti» klubining norvegiyalik hujumchisi Erling Holand Transfermarkt portali talqiniga ko‘ra dunyoning eng qimmat ikki futbolchisidan biriga aylandi.
Angliya premiyer-ligasi (APL) futbolchilari qiymati yangilanganidan so‘ng, Holand narxiga 20 mln yevro qo‘shildi va uning transfer qiymati 200 mln yevroga yetdi. Hozir «Barselona» va Ispaniya milliy jamoasi forvardi Lamin Yamal ham shunchaga baholanmoqda.
Avvalroq, ushbu marraga «Pari Sen-Jyermen»da o‘ynagan davrida Kilian Mbappe (hozir «Real Madrid» futbolchisi) va «Real Madrid» yarimhimoyachisi, braziliyalik Vinisius Junior yetib olgan edi.
APL eng qimmat 5 futbolchisi quyidagilar:
– Erling Holand (Manchester Siti) – 200 mln yevro;
– Bukayo Saka (Arsenal) – 130 mln yevro;
– Koul Palmer (Chelsi) – 120 mln yevro;
– Deklan Rays (Arsenal) – 120 mln yevro;
– Aleksander Isak (Liverpul) – 120 mln yevro.
Joriy mavsumda Holand 24 o‘yinda 23 ta gol urib, APL to‘purarlar poygasida peshqadamlik qilmoqda va yaqinda APL tarixida 100 ta gol marrasiga eng tezkor yetib olgan futbolchiga aylandi (111 o‘yinda).
25 yoshli futbolchi «Manchester Siti» tarkibida Chempionlar Ligasida g‘olib chiqqan va ikki marta Angliya chempioni bo‘lgan. Uning klub bilan shartnomasi 2034 yilgacha mo‘ljallangan.
Holandning jamoadoshi, o‘zbekistonlik himoyachi Abduqodir Husanov portal tomonidan 35 million yevroga baholangan.
Prezident Shavkat Mirziyoyev 9 dekabr kuni Xalqaro avtomobil federatsiyasining (FIA) Toshkent shahrida bo‘lib o‘tadigan Bosh assambleyasida ishtirok etish uchun mamlakatimizda bo‘lib turgan ushbu nufuzli tashkilot prezidenti Muhammad bin Sulaym boshchiligidagi delegatsiyani qabul qildi.
Uchrashuvda delegatsiya tarkibida FIA Senati prezidenti Karmelo Sans de Barros hamda mobillik va turizm bo‘yicha vitse-prezidenti Tim Shirman ham ishtirok etdi.
Avtosportni tartibga soluvchi va yo‘l harakati xavfsizligini targ‘ib qiluvchi ushbu global tashkilot bilan o‘zaro manfaatli hamkorlikni kengaytirishning dolzarb masalalari muhokama qilindi. Mamlakatimizda avtomobil sportining kartingdan tortib, to «Formula» poygalarigacha bo‘lgan barcha yo‘nalishlarini rivojlantirishda yaqindan hamkorlik qilish muhimligi qayd etildi.
FIA universitetining imkoniyatlaridan foydalangan holda o‘zbekistonlik poygachilar, karting haydovchilari, muhandislar, konstruktor va mexaniklarni tayyorlash, O‘zbekistonda zamonaviy avtosport infratuzilmasini yaratish, piyoda va transport vositalari harakati xavfsizligini ta’minlash dasturlarini amalga oshirishga ko‘maklashish hamda mazkur xalqaro tashkilot shafeligida xalqaro musobaqalar, avvalo, «Formula-1» bosqichlarini o‘tkazish masalalariga alohida e’tibor qaratildi.
Uchrashuv yakunida davlat rahbari FIA bilan hamkorlikni rivojlantirish, shuningdek, O‘zbekistonda avtosportni xalqaro standartlarga muvofiq ommalashtirishga qo‘shgan katta shaxsiy hissasi uchun FIA rahbariga davlatimizning yuksak mukofoti – «Do‘stlik» ordenini topshirdi.
Ta’kidlash joiz, O‘zbekiston 2019 yildan buyon federatsiyaning faol a’zosi hisoblanadi. O‘tgan yili Samarqandda FIA 120 yilligiga bag‘ishlangan navbatdan tashqari Bosh assambleyasi bo‘lib o‘tgan edi. Bu yilgi tadbir doirasida 12 dekabr kuni «Humo Arena» majmuasida yuqori martabali xorijiy mehmonlar va chempion poygachilar ishtirokida eng namunali sportchilar va jamoalarni taqdirlash marosimi o‘tkaziladi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev 9-dekabr kuni Xalqaro avtomobil federatsiyasining (FIA) Toshkent shahrida bo‘lib o‘tadigan Bosh assambleyasida ishtirok etish uchun mamlakatimizda bo‘lib turgan ushbu nufuzli tashkilotning prezidenti Muhammad bin Sulaym boshchiligidagi delegatsiyani qabul qildi.
Uchrashuvda delegatsiya tarkibida FIA Senati prezidenti Karmelo Sans de Barros hamda mobillik va turizm bo‘yicha vitse-prezidenti Tim Shirman ham ishtirok etdilar.
Avtosportni tartibga soluvchi va yo‘l harakati xavfsizligini targ‘ib qiluvchi ushbu global tashkilot bilan o‘zaro manfaatli hamkorlikni kengaytirishning dolzarb masalalari muhokama qilindi.
Muhammad bin Sulaym O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan professional va ommaviy sportni rivojlantirish, sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish, aholi o‘rtasida jismoniy faollikni oshirish hamda barkamol avlodni tarbiyalashga qaratilgan keng ko‘lamli islohotlarni yuqori baholadi.
Mamlakatimizda avtomobil sportining kartingdan tortib, to “Formula” poygalarigacha bo‘lgan barcha yo‘nalishlarini rivojlantirishda yaqindan hamkorlik qilish muhimligi qayd etildi.
FIA universitetining imkoniyatlaridan foydalangan holda o‘zbekistonlik poygachilar, karting haydovchilari, muhandislar, konstruktor va mexaniklarni tayyorlash, O‘zbekistonda zamonaviy avtosport infratuzilmasini yaratish, piyoda va transport vositalari harakati xavfsizligini ta’minlash dasturlarini amalga oshirishga ko‘maklashish hamda mazkur xalqaro tashkilot shafeligida xalqaro musobaqalar, avvalo, “Formula-1” bosqichlarini o‘tkazish masalalariga alohida e’tibor qaratildi.
Uchrashuv yakunida mamlakatimiz yetakchisi Xalqaro avtomobil federatsiyasi bilan hamkorlikni rivojlantirish, shuningdek, O‘zbekistonda avtosportni xalqaro standartlarga muvofiq ommalashtirishga qo‘shgan katta shaxsiy hissasi uchun FIA rahbariga davlatimizning yuksak mukofoti – “Do‘stlik” ordenini topshirdi.
Ta’kidlash joiz, O‘zbekiston 2019-yildan buyon federatsiyaning faol a’zosi hisoblanadi. O‘tgan yili Samarqandda FIAning 120 yilligiga bag‘ishlangan navbatdan tashqari Bosh assambleyasi bo‘lib o‘tgan edi. Bu yilgi tadbir doirasida 12-dekabr kuni “Humo Arena” majmuasida yuqori martabali xorijiy mehmonlar va chempion poygachilar ishtirokida eng namunali sportchilar va jamoalarni taqdirlash marosimi o‘tkaziladi.
Misrlik futbolchining chiqishi «Liverpul»dagi inqiroz yanada jiddiylashtirdi.
«Lids»ga qarshi o‘yinning so‘nggi daqiqalarida g‘alabani qo‘ldan chiqargan «Liverpul»da inqiroz davom etayotgan bo‘lsa-da, o‘yindan keyin ushbu o‘yindagi vaziyatlar, Slotning u yoki bu taktik qarorlari chetga chiqdi – barchasi klubning tirik afsonasi Muhammad Salohning intervyusi soyasida qolib ketdi. Misrlik futbolchi yetti daqiqalik nutqida murabbiy bilan hech qanday munosabat qolmaganidan tortib, klub unga nisbatan nohaqlik qilayotganigacha aytib berdi. Tabiiyki, ayni damda butun ingliz matbuoti shu haqida yozmoqda. Keling avval, mavzuga chuqurroq kirish uchun bir yil orqaga, 2024 yil oxiriga qaytamiz.
Salohning qolishi to‘g‘ri qarormidi?
«Dekabr oyi kelyapti, men esa hali ham klubdan yangi shartnoma olmadim. Ayni damda «Liverpul»da qolishimdan ko‘ra, bu yerdan ketishim ehtimoli kattaroq. Nafaqaga chiqmoqchi emasman, shunchaki bor e’tiborimni ushbu mavsumga qaratganman, maqsadim – Angliya chempioni bo‘lish, Chempionlar ligasini ham yutishga umid qilaman. Hafsalam pir bo‘ldi, ko‘ramiz, keyin nima bo‘larkin». O‘tgan yil noyabrida «Sauthempton»ga qarshi o‘yinda dubl qilib, irodali g‘alabaga (3:2) hissa qo‘shgach, uzoq tanaffusdan so‘ng jurnalistlar qarshisiga chiqqan Muhammad Saloh shu gaplarni aytgandi.
Shundan keyingi o‘yinda Chempionlar Ligasi guruh bosqichida «Real» tiz cho‘ktirildi – 2:0. APL doirasidagi keyingi turda esa «Liverpul» o‘z ta’qibchilaridan biri «Manchester Siti»ni «Enfild»da xuddi shu hisobda mag‘lub etdi. Liverpulda bayram. Kayfiyat zo‘r. Uchrashuvda bir gol va assist qayd etib, eng yaxshi o‘yinchi deb topilgan Saloh esa yana eski mavzuni ochdi: «Bu mening «Enfild»da «Manchester Siti»ga qarshi so‘nggi o‘yinim bo‘lishi mumkin. Shuning uchun to‘liq zavq olishga harakat qildim».
Hozirgi muammolar oldida hech narsa emas, ammo ko‘p bo‘lmadi, atigi bir yil oldin APLda 9 ochkolik farq bilan jadvalni boshqarib turgan, Chempionlar Ligasida esa yo‘qotishsiz borayotgan klubning yagona muammosi – Muhammad Saloh, Virjiyl van Deyk va Trent Aleksandr-Arnoldni jamoada qolishga ko‘ndirish, boshqacha aytganda, kattaroq maosh bilan yangi shartnoma imzolash edi.
Hamma g‘alabani nishonlayotgan paytda o‘z dardi bilan bosim qilish biroz xudbinlik, Jyeymi Karrager yaqinda uning aynan shu xislatini tanqid qilgan.
«Biz muvaffaqiyatsiz o‘yinlardan keyin faqat Virjiyl van Deyk muxlislar qarshisiga chiqishiga o‘rganib qoldik. Lekin qolganlar qani? Saloh qani? Uni faqat muvaffaqiyatli o‘yinidan keyin yangi shartnoma so‘rashini ko‘ramiz», – deb asabiylashgandi «Nottinghem Forest»dan uchralgan mag‘lubiyatdan keyin Jyeymi Karrager.
Tabiiyki, bir yil oldin «Liverpul» juda katta bosim ostida edi va 32 yoshli futbolchiga APLning eng katta maoshini taklif qilishdan boshqa yo‘li qolmagandi. Bu xato emasdi albatta, o‘sha davrda Muhammad Saloh nafaqat Angliyada, balki dunyoning eng yaxshisi bo‘lib turgan, «Liverpul»ning qariyb barcha gollari aynan misrlik hujumchi orqali yuzaga kelayotgandi. Kelajakni o‘ylab qandaydir strategik rejalar qilish, masalan, futbolchining zo‘r davrida u bilan xayrlashib, yangi sahifa ochish varianti butunlay yo‘qqa chiqqan – muxlislar buni hech qachon qabul qila olishmasdi. Tasavvur qiling, Muhammad Saloh talab qilayotgan maoshni yuqori deb hisoblab, u bilan xayrlashish, yozda esa 400 million yevrodan ortiq mablag‘ni yangi transferlar uchun sarflashni tushunish mumkin bo‘larmidi?
Shuning uchun yangi shartnomani qo‘lga kiritgach, Salohning ko‘rsatkichlari tushib ketishida yoki yangi mavsumda yomon formada ekanida klubning aybi yo‘q. Hozirdan turib, vaqtida u bilan xayrlashish kerakligini aytish, yulduzlar bilan vaqtida xayrlashadigan «Real»ni misol qilish mumkin, ammo bir yil oldin «Liverpul»da boshqa yo‘l qolmagandi.
Lidsdagi «bomba»
Muhammad Salohning bu safargi «bombasi» g‘alabadan keyin emas, «Lids Yunayted»ga qarshi o‘yindagi og‘riqli durangdan so‘ng portladi, yozgi transferlar oynasida katta xatolar qilgan klub va oxirgi 10 o‘yinda atigi 2 g‘alabaga erishgan Arne Slotning eng himoyasiz davri tanlandi. Dastlabki turlarda Saloh o‘ynay olmayotgani, murabbiy uni zaxirada qoldirib, Frimpongmi, Kiyezami, kimni bo‘lsa ham tushirish kerakligini aytayotganlar birdaniga Salohning armiyasiga aylandi. Bu tabiiy, chunki Salohsiz ham natijalar zo‘r bo‘lib ketmadi – bir g‘alaba va ikki durang – bu burilish emas. Zero shundoq ham «Slot aut» kampaniyasi ketayotgan paytda so‘nggi natijalarga eng kam darajada bog‘liq bo‘lgan, aslida esa klub afsonasining yonida turish eng mantiqli yo‘ldek ko‘rinadi – «Ana, axir Muhammad Salohning o‘zi ham aytyapti-ku, demak murabbiy eplay olmayapti. Biz haq ekanmiz». Zo‘r pozitsiya.
Muhammad Saloh haqlimidi va hammasi o‘zi nimadan boshlandi?
Avvalo aytish kerakki, «Liverpul»ning joriy mavsumdagi muammolari yetarlicha va Salohning formasi ulardan biri xolos. Aslida hammasi yozgi transfer oynasidan boshlandi. Ha, Virs, Isak kabi futbolchilar keyinroq o‘ynab ketishi mumkin, Slot aytganidek, ular uch oyga emas, bir necha yilga sotib olingan. Ammo shuni hisobga olgan holda tahlil qilganimizda ham klub tomonidan sarflangan pullarda mantiqsizlik borligi, zarurroq pozitsiyalar kuchaytirilmagani oydinlashadi.
Diogu Jotaning vafotidan tashqari, «Liverpul» yozda Darvin Nunez, Luiz Dias, Trent Aleksandr-Arnold, Harvi Elliot kabi futbolchilarni ham yo‘qotdi. Ularning o‘rniga kelgan futbolchilar esa usluban farq qiladi va tabiiyki, jamoaning qaytadan qurilishiga ehtiyoj paydo bo‘ladi. Frimpong Trent emas, Dias beradigan ish hajmini Virs bajara olmasligi mumkin, shuningdek, markaziy himoya chizig‘i, uzoq yillardan beri zarurat bo‘lgan tayanch zonasidagi muammolar hal qilinmadi. Buning o‘rniga bitta pozitsiyada o‘ynaydigan Isak va Ekitike juftligiga 200 million yevrodan ortiqroq pul sarflandi.
Tabiiyki, bu o‘zgarishlar nafaqat «Liverpul» o‘yiniga balki Muhammad Salohning ko‘rsatkichlariga ham, uning maydondagi o‘rniga ham jiddiy ta’sir ko‘rsatdi. Saloh hujumda Darvin, Dias va Jota kabi futbolchilar bilan samarali bog‘lamlar qura olgan, uning o‘ng qanotdagi Trent bilan tandemi esa Salohga xavfli zonalarda to‘pga ega bo‘lish, ko‘proq zarba berib, gollar urishga imkoniyat yaratardi. Yangi tarkibda urg‘u o‘zgardi, Saloh o‘yindan uzilib qolgandek edi, futbolchi uchun qulay tizim yo‘q bo‘lib qoldi.
xPV deb ataladigan ko‘rsatkich bor – jamoaning har bir pasidan so‘ng maydondagi vaziyatning yaxshi va yomon tomonga o‘zgarishini aks etadi. Xuddi shaxmatda har bir yurishdan keyin pozitsiya o‘zgargandek. O‘tgan mavsumda xpV bo‘yicha eng yaxshi juftliklar beshligi jamoada mana shunday bo‘lgan ekan:
Salohdan Saboslaiga
Trentdan Salohga
Salohdan Diasga
Saboslaidan Salohga
Diasdan Salohga
Qarang, har birida Muhammad Saloh ishtirok etyapti, lekin boshqa nuqta ham bor – uning aksar sheriklari ayni paytda jamoada emas. Saboslai esa o‘tgan mavsumdagi rolda o‘ynamayapti, asosan orqadagi bo‘sh nuqtalarni yopish bilan shug‘ullanmoqda.
Saloh o‘z intervyusida eslagan Harri Keyn uzoq vaqt gol urmay yurishi mumkin, ammo u to‘purar bo‘lishi bilan birga, jamoaviy futbolchi ham – ko‘p himoyalanadi, ortda o‘yin tashkil qilishda ishtirok etadi, qaysidir ma’noda Roberto Firminoning vazifalarini ham bajaradi. Gollarsiz Saloh esa ko‘proq muammoga aylanishi bor gap.
O‘tgan mavsumda Saloh eng yaxshi davrini o‘tkazayotgan paytida o‘zi bir sirni ochgandi – u Slotdan himoyaviy vazifalardan ozod qilishni so‘ragani va evaziga juda ko‘p gollar va assistlar berishga va’da berganini aytgandi. Futbolchi o‘z va’dasida turdi – 34 gol va 23 assist amalga oshirdi. Agar jamoa Chempionlar Ligasida uzoqroqqa borganida, Saloh «Oltin to‘p» uchun asosiy da’vogarga aylangan bo‘lardi.
Tabiiyki, har qanday futbolchidan bu darajada samara kelib tursa, murabbiy ba’zi prinsiplardan voz kechadi, aynan shu futbolchining ustunliklarini namoyon qiladigan, kamchiliklarini yopadigan yechimlarga qo‘l uradi. Tarkibdagi boshqa futbolchilar ham bu holatni tushunishi, navbati bilan yulduz uchun ko‘proq qora ishlarni qilishi mumkin, axir Saloh jamoaga gollar bilan javob berayotgandi.
Joriy mavsumda esa Salohning ko‘rsatkichlari pasayib ketdi – 4 gol va 2 assist. Shundan bir gol penaltidan. Albatta, bu butun jamoa uslubini Salohga moslash uchun yetarli emas. Shu yomon mavsumida ham 4+2 yomon emas, jamoada 5-ko‘rsatkich, boshqa jamoalarda shu pozitsiyada o‘ynab yurgan va muammo bo‘lib ko‘rinmayotgan aksariyat vingerlarnikidan yaxshi. Ammo u uchun qilinayotgan qurbonliklar evaziga Saloh nafaqat eng yaxshi to‘purar, balki boshqalardan katta farq bilan oldinda bo‘lishi kerak edi. Xuddi o‘z vaqtida Ronaldu va Messi, Salohning o‘zi, hozirda Erling Holand gollar evaziga ko‘p vazifalardan ozod qilingani kabi.
Jamoa natijalari orqaga keta boshlagach, Salohning himoyaga yordam bermasligi muammosi qalqib chiqa boshladi. Ilgari Saloh bir xatoga ikki gol bilan javob bergan bo‘lsa, endi gol yo‘q, xatolar esa natijaga to‘g‘ridan to‘g‘ri ta’sir qila boshladi.
«Biz Salohning ortga hadeb qaytavermasligini bilardik. Shuning uchun uning qanotiga urg‘u berdik va hal qiluvchi gol o‘sha tomondan urildi», – degandi 2:1 hisobidagi g‘alabadan so‘ng «Chelsi» himoyachisi Kukurelya.
Umuman, «Liverpul» o‘tkazib yuborgan gollarda eng ko‘p assistentlar raqiblarning chap qanot himoyachilari ekan – ya’ni Saloh qo‘riqlashi kerak bo‘lgan futbolchilar. Yana bir misol, dastlabki 12 turda «Liverpul» darvozasiga o‘yindan yaratilgan xG ko‘rsatkichi o‘rtacha 0.73 bo‘lgan ekan. Saloh zaxirada qolgan so‘nggi besh bo‘limda – 0.21. Ya’ni raqiblardan keladigan xavf qariyb 3,5 barobarga kamaygan.
Ba’zilar Gakpo yoki Konate ham yaxshi o‘ynay olmayotgan bo‘lsa-da, nega aynan Muhammad Saloh zaxirada qoldirilayotganini tushunmayotgan bo‘lishi mumkin, sabab shu yerda. Agar to‘p bilan o‘yinga qarasak, ha Gakpo ham ko‘p xato qilyapti, to‘g‘ri, lekin bu vaziyatda, ya’ni to‘p bilan har ikkisi ham yomon ekan, biz endi to‘psiz holatda qaysi biri foydaliroq ekanini o‘lchashimiz kerak. Natijani taxmin qilish oson.
Ya’ni oldingi chiziqda muammolarga uchragan «Liverpul»ning o‘ziga bo‘lgan ishonchi pasaygan, o‘tkazib yuborilgan har bir gol o‘yinga va yakuniy natijaga ta’sir qila boshlagach, Slotning o‘yinni biroz pragmatiklashtirishi, himoyaga e’tibor qaratishi mantiqan to‘g‘ri yechimga o‘xshaydi. Muhammad Salohning so‘nggi uchrashuvlarda zaxirada qolishi kimnidir aybdor qilish uchun yoki siyosiy qaror emas, g‘irt futbolcha, murabbiylik yechimlaridan biri edi.
Slotning bu qarori eng to‘g‘ri qaror emasdir. Balki qaysidir murabbiy Saloh bilan bugungidan zo‘r natijalarga erishishi mumkin edi, qo‘shilaman, shunday murabbiylar bor. Ammo ayni paytda jamoada bosh murabbiy Slot va uning yechimlari birlamchi bo‘ladi.
U holda nega Saloh bu qadar norozi bo‘ldi?
Intervyuning qaysi jihatlariga e’tibor berish kerak?
Kloppning so‘nggi mavsumini eslasangiz kerak. «Vest Hem»ga qarshi o‘yinda zaxiraga olingach, Salohning murabbiy bilan dahanaki jangi kadrlarga tushib qolgan, muhokamalarga sabab bo‘lgandi. O‘sha vaziyatni «men gapirsam hammasi yonib ketadi» deb izohlagan Saloh uchun uch o‘yinda zaxirada o‘tirishga javoban kechagidek intervyu bilan kifoyalanishini ancha bosiqlik deyish ham mumkin. Muhammad Salohni to‘liq tushunish uchun ushbu intervyuning ayrim nuqtalarini ko‘rib chiqish kerak.
E’tibor bering, Saloh «menga pand berishdi», «avtobus ostiga tashlashdi» deganda faqat Arne Slotni emas, klubni ko‘rsatmoqda. «Kimdir meni aybdor qilmoqchi» degani ham mavhum kishilar haqida.
Yuqorida yangi shartnoma haqida eslandi. Ma’lumki, bunday kelishuvlar faqat moliyaviy shartlarni o‘z ichiga olmaydi. Masalan, klub loyihani taqdim etarkan, futbolchining shartnoma muddatidagi roli ham ahamiyatga ega bo‘ladi. Menimcha, katta ehtimol bilan, Muhammad Salohga boshqacha va’da berilgan – yozda yangi katta transferlar amalga oshirilishi, Saloh yangi loyihada ham markaziy figura bo‘lib qolishi, o‘yin uning atrofida qurilishi, klub barcha musobaqalarda g‘oliblik uchun kurashishi va bilvosita futbolchining «Oltin to‘p» uchun kurashdagi imkoniyatlari oshishi haqidagi qandaydir kafolatlar bo‘lgan. Albatta, jiddiy klub hech kimga asosiy tarkibdan joy kafolatlamaydi, ammo agar futbolchi o‘z formasini saqlasa, bunday va’dalarga amal qilinadi, transfer nishonlar ham aynan o‘sha yo‘nalishda olib boriladi.
Aynan shu nuqtada kim haq ekanini aniqlash qiyin. Slot Saloh uchun barchasi muhayyo qilingani, Saloh zaxiraga olinishi formasi bilan bog‘liqligini ma’lum qildi. Saloh esa uning ko‘rsatkichlaridagi pasayish aynan klubdagi transferlar va murabbiyning taktikasi bilan bog‘liq ekanini aytgandi. Har kim o‘z xulosasini chiqarishi mumkin.
Ammo Salohning intervyusidagi bir mulohaza juda noo‘rin va bu futbolchiga qarshi ishlaydi – «men jamoa uchun shuncha yil ko‘p narsa qildim, nega endi asosiy tarkibdagi o‘rnim uchun kurashashim kerak?» deyishi bugungi davrdagi sport qadriyatlarini tan olmaslik hisoblanadi. Siz Salohni har qancha qo‘llashingiz mumkin, ammo bunday fikrlash ham futbolchi imijiga, ham jamoa muhitiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi aniq.
Misrlik hujumchining intervyusi shu qadar serqirraki, juda ko‘p mavzularni qamrab oladi. Misol uchun, Harri Keyn haqidagi fikrlar. Saloh o‘z vaqtida uzoq vaqt gol ura olmagan Keynga matbuot imkon bergani, unga esa boshqacha munosabat bo‘layotganini aytmoqda. Shu o‘rinda yaqinda Jud Bellinghem bilan terma jamoada sodir bo‘lgan voqealar yodga tushadi. Jud o‘zining almashtirishini emotsional qabul qilganda juda ko‘p tanqidlarga uchradi va o‘shanda «Arsenal»ning o‘tmishdagi yulduzi Ian Rayt qiziq fikr aytgandi.
«Ingliz matbuoti shunaqa. Kimdirlar qora tanli superyulduzga tayyor emas» – degandi u bir podkastda, – «ular qora tanlilardan boshqa narsani kutishadi. Ko‘chaga chiqdingmi, jim yurishing kerak. Masalan, Kanteni hamma yaxshi ko‘radi, chunki u kamtar yigit. Lekin qachonki, Pogba yo Bellinghem bo‘lsa, agar qora tanli futbolchi kalondimog‘ ham bo‘lsa, ular buni ko‘tara olishmaydi. Qora tanlilar o‘z fikrini bu shaklda aytishiga ko‘nikishmagan».
Harri Keynning shunaqa holatga tushib qolishini tasavvur qilsak, ko‘pchilik uni yovuzlar bilan kurashayotgan qahramonga aylantirishi mumkinligida u va Saloh xarakteri o‘rtasidagi farq ham rol o‘ynasa-da, o‘sha yerdan turib gapirayotgan va buni tanasida his qiladigan Ian Raytning fikrlarida ham jon bor – baribir ularga Muhammad Saloh yaxshi, odobli va e’tirozsiz holatda yoqadi. Inglizlar rasizmga qarshi kurash yo‘lida har o‘yinda plakat ko‘tarib chiqishi, Kavani yoki Fodenni jazolashlari mumkin, ammo qo‘lda tutib bo‘lmaydigan yashirin rasizm borligini butunlay inkor etib bo‘lmaydi. Saloh muvaffaqiyatsiz bir necha oy uchun keragidan ortiq tanqid va haqoratlarni qabul qilgan bo‘lishi mumkinligini va klub o‘z afsonasini himoyasiz qoldirganini ham e’tiborga olish kerak.
Saloh nimani ko‘zlagan?
Futbolchining intervyusi albatta oldindan tayyorlangan, yetti daqiqalik nutq mazmuni oldindan belgilangan va tayming ham yaxshi tanlangan bo‘lsa-da, avvalgi chiqishlardan farq qiladi. Salohning shartnoma haqidagi chiqishlarida aniq strategiya bor edi – shu orqali klubni harakatga undash, muxlislar yordamida bosim qilish. Ammo kechagi chiqishida motivni topish qiyin. Axir birgina mana shu e’tirozni deb klub Arne Slotdan voz kechmasa kerak, to‘g‘rimi? Bunday o‘ylaydigan darajada ahmoqmasdir futbolchi?
Buning ustiga futbolchi tushib qolgan holat uzoq davom etishi mumkin emasdi. Zaxira o‘rindig‘ida o‘tkazilgan uch o‘yin aslida bir hafta xolos – jamoa uch o‘yinni shu muddatda o‘tkazdi. Kelasi hafta esa Saloh Afrika Millatlar kubogiga jo‘nab ketadi va bir yarim oy jamoa ixtiyorida bo‘lmaydi. Bunday katta muddatda «Liverpul» o‘zini o‘nglay olmasa, «Saloh – muammo» degan tezis ham o‘z ahamiyatini yo‘qotar, hatto Slot iste’foga ketishi mumkin edi. Futbolchi Afrikadan yana afsona sifatida qaytgan bo‘lardi.
Agar «Liverpul» yaxshi o‘ynab ketsa, jamoa atrofidagi negativ kamaygan, Saloh ishtirokisiz o‘yindagi turli muammolarga yechim topilgan bo‘ladi. Bemalol kuchli va bosim kam jamoaga Salohni qayta integratsiya qilish mumkin edi. Hozirda u shoxdan bu shoxga sakrab yechim qidirayotgan Slot Salohning pozitsiyasi haqida chuqurroq o‘ylab ko‘rishi mumkin bo‘lardi. Har holda so‘nggi kuchli «Liverpul» Saloh bilan bo‘lgan, bir necha oy yomon o‘yin uchun osonlikcha voz kechib yuborilmasdi.
Ya’ni har ikki holat ham Muhammad Salohning foydasiga ishlaydigan vaziyatda ko‘priklarni yoqishdan nima naf bor?
Bundan xulosa chiqarish mumkinki, Salohning chiqishi murabbiyni ag‘darish, nimanidir o‘zgartirishga qaratilgan stretegik yurish emas, shunchaki emotsiyalarning portlashi, xolos. Bu nafaqat zaxirada o‘tkazilgan uch o‘yin, balki avgustdan beri yig‘ilib kelgan, «Saloh kerak emas» deb asosiy muammosi sifatida uni ko‘rayotgan muxlislardan tortib, televizorda tanqid qiladigan Jyeymi Karragerlarni o‘z ichiga oladi.
Yaqinda futbolchi o‘z instagram sahifasida «Liverpul» bilan bog‘liq barcha eslatmalarni o‘chirib yuborishi ham qaysidir ma’noda mana shu intervyuning boshqacha shakli edi deyish mumkin. Ya’ni Muhammad Saloh kelganidan beri «Liverpul» afsonasi, klubning barcha yutuqlaridagi asosiy shaxs faoliyatida birinchi marta tanqidiy nishonlar ostida qoldi va klub bunga jim qarab turdi. Bu ham yetmagandek, murabbiy uni zaxiraga o‘tkazib, o‘sha «antisalohchi»larni haqqa chiqarib ham qo‘ydi. U yolg‘iz qoldi. Uni endi yaxshi ko‘rishmaydi. Juda og‘ir holat. Ha, Salohning bu harakatida jamoani o‘ylamaslik, egoizm yotibdi, qo‘shilaman, lekin uning darajasidagi aksariyat futbolchilarda bunday bo‘lishi tabiiy. Uni tushunish, uning dardini anglash mumkin. Shunchaki, bu fikrlarini ommaga olib chiqish orqali u xatoga yo‘l qo‘ydi, ham o‘zini, ham klubni zarba ostida qoldirdi.
Bu bilasizmi, nimaga o‘xshaydi? Bir yigit sevgilisi uchun hamma narsani qiladi, yillab borini beradi. Ammo bir kun kelib qiz boshqasini sevib qolib, u bilan ketsa-chi? Yigitning bu holatini to‘liq tushunamiz, unga achinamiz, bu holatga tushganda har qanday emotsiya mumkin ekanini bilamiz. Ammo u agar borib qizga pichoq ursa, endi bunisi noto‘g‘ri. Hissiyotlar ko‘pincha yaxshi va yomon bo‘lmaydi, u olib boradigan harakatni baholashimiz mumkin. Ya’ni Muhammad Saloh shu intervyuni berib xato qildi deganda, aslo u butunlay nohaq deb bilmasligimiz, emotsiyalarini anglashimiz ham mumkin.
Muhammad Saloh o‘z chiqishi orqali, kimdir bilan kurashmoqda emas, shunchaki, so‘nggi oylardagi hissiyotlarini chiqarib yubordi, qaysidir ma’noda shaxsiy imiji, piari uchun ham harakat qildi. Bu «Liverpul»ning o‘ng qanoti uchun emas, muhabbatni qaytarish uchun bo‘lgan kurash.
Endi nima bo‘ladi?
Eng muhimi, bosh murabbiy va futbolchi o‘rtasidagi har qanday ziddiyat «kim haq, kim nohaq» degan savol ostida ko‘rib chiqilshi to‘g‘ri emas. Klub, jamoa juda ko‘p insonlardan, manfaatlardan tashkil topadi. O‘rtada juda ko‘p shaxsiy manfaatlarning to‘qnashuvi bor – kimdir zaxirada qolishni istamaydi, kimdir o‘zi uchun yaxshiroq pozitsiya xohlaydi, kimdir agentining ko‘rsatmasi bilan harakat qiladi, kimdir jamoa boshqacha o‘ynashi kerak deb hisoblaydi va hokazo. Juda ko‘p va farqli fikrlar.
Va doim murabbiyning yoni olinishi – ular doim haq bo‘lgani uchun emas. Albatta, bu ziddiyatlar ichida futbolchining fikri to‘g‘ri bo‘lgan holatlar ham bor. Muhammad Saloh ham Arne Slotdan ko‘ra haqroq bo‘lishi ham mumkin, buni inkor etib bo‘lmaydi. Lekin bu yerda masala «kim haqligi» emas, muammolarning qay tariqa yechilishida. Toki ishlab turgan ekan, tarkibni murabbiy tanlashi, uning aytgani bo‘lishi, jamoa futbolchisi esa uning qarorlarini ommaviy muhokama qilmasligi kerak. Murabbiyning xatolari ko‘paysa, natija yomonlashsa, u iste’foga chiqadi, keyin yangi murabbiyning aytgani bo‘ladi. Hammasi oddiy.
Klub tomonidan qo‘yilgan dastlabki qadam, futbolchining «Inter»ga qarshi o‘yin uchun ro‘yxatdan chiqarib tashlanishi bo‘ldi. Katta ehtimol bilan, APLning keyingi turida «Brayton»ga qarshi o‘yinda ham bu takrorlanadi. Keyin esa futbolchi Misr bilan Afrika kubogiga jo‘nab ketadi.
VVS manbalari yozishicha, Muhammad Saloh endi «Liverpul»da boshqa o‘ynamaydi. Munosabatlar butunlay buzilgan. Ammo masalan Athletic boshqacharoq yozmoqda – klub rahbariyati muammolarni vaqtincha deb hisoblaydi va Arne Slotga to‘liq ishonadi va shu bilan birga Saloh shartnoma muddati tugaguncha (2027 yil yozi) jamoada qolishini xohlashmoqda. Ammo masala qanday yechiladi, bu hozircha noma’lum.
Aslida yo‘llar juda ko‘p. Esingizda bo‘lsa Lautaro Martines va Konte o‘rtasida o‘yinning o‘zida ziddiyat chiqqanda, keyingi mashg‘ulotda maxsus ring qurib murabbiy va futbolchi o‘rtasida jang tashkil qilishgan. Shu tariqa, hazilomuz tarzda klub ziddiyat barham topganini namoyish qilgan. Salohdan ko‘ra qattiqroq chiqish qilib, Erik ten Hagni yolg‘onchilikda ayblagan Jyeydon Sancho ham hatto, ma’lum vaqt o‘tib uzr so‘rab tarkibga qaytgandi. Yaqinda Xabi Alonso va Vinisius o‘rtasidagi ziddiyatga ham shunday yechim topildi. Muhammad Salohning klubdagi o‘rni va muammoning hajmi yuqoridagi misollardan kattaroq bo‘lsa-da, bir shartni ko‘rish mumkin – har qanday holatda Muhammad Saloh birinchi bo‘lib qadam tashlashi lozim bo‘ladi. Ommaviy uzr so‘raydimi yoki klubning ichida bu ish hal bo‘lib, keyin rasmiy bayonot qilinadimi, har qanday holatda futbolchidan qadam kerak.
Muhammad Salohning ortga chekinishisiz muammo barham topishi, futbolchining tarkibga qaytishi, hech narsa bo‘lmagandek davom etishi mutlaqo imkonsiz. Bu klubning imijiga, jamoa ichidagi munosabatlarga jiddiy zarba bo‘ladi. Hammasi o‘sha intervyuga Salohning keyingi munosabatiga bog‘liq. Aks holda, agar u o‘z pozitsiyasida qat’iy turib olsa, xuddi bir yil oldin bo‘lgani kabi klub qarshisida yana yagona yo‘l qoldiradi.
Qahramon Aslanov
O‘zbekiston terma jamoasi vakili Kamilla Rahimova Fransiyaning Anje shahrida yakunlangan WTA 125 Open Angers Arena Loire turnirida chempionlikni qo‘lga kiritdi. Kamilla hal qiluvchi final uchrashuvida germaniyalik Tatyana Korpachni 6–3, 7–6(4) hisobida mag‘lub etdi.
Finalning ilk daqiqalaridanoq Rahimova kortda barqarorlik va tajovuzkor o‘yin namoyish qildi. Birinchi setda u tezda ustunlikni qo‘lga olib, 6–3 hisobida g‘alabaga erishdi. Ikkinchi setda teng kurash kuzatildi, ammo Kamilla asosiy vaziyatlarda sovuqqonlikni saqlab, tay-brekda 7–6(4) hisobida ustun keldi.
Anjedagi g‘alaba Rahimovaning WTA 125 darajasidagi joriy mavsumdagi ilk chempionligi bo‘lib, uning O‘zbekiston bayrog‘i ostida o‘tkazgan muvaffaqiyatli startining muhim bosqichiga aylandi.
Ikkita muammo yuz berdi: Luvrda yana bir yoqimsiz voqea
Intensiv bog‘ tashkil qilish uchun imtiyozli kredit beriladi
O‘zbekiston iqtisodiyoti 7,5 foizga o‘sishi mumkin
-
Sport4 days agoТуркия Суперлигаси. «Башакшеҳир» – «Фенербаҳче». Шомуродов ва Файзуллаев — асосий таркибда
-
Jamiyat2 days agoTo‘qqiz qizli Jasur – to‘rt egiz tug‘ilgan xonadondan reportaj
-
Iqtisodiyot4 days agoXitoylik investorlar Jizzaxdagi volfram konini ishga tushirmoqda
-
Iqtisodiyot4 days agoBMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti bilan hamkorlikda qator loyihalar amalga oshiriladi
-
Jamiyat5 days ago«Samarqand HET» turk kompaniyasi boshqaruviga beriladi
-
Dunyodan5 days agoKorruptsiya da’volari dunyoning birinchi raqamli vaziriga qarshi paydo bo’ldi. “ChatGPT-4O” advokat sifatida yollangan
-
Jamiyat2 days agoToshkentda qidiruvdagi shaxs YPX reydi davomida aniqlandi
-
Sport2 days agoO‘zbekiston fuqaroligini qabul qilgan rossiyalik tennischi WTA 125 turniri g‘olibi bo‘ldi