Jamiyat
O‘zbekiston tajribasi xalqaro darajada e’tirof topmoqda
2025-yilning 1-dekabr kuni poytaxtimizdagi Yoshlar ijod saroyida “Fuqarolik jamiyati haftaligi”ga start berilgan edi.
Bugun, 3 dekabr kuni haftalik doirasida “Fuqarolik jamiyatining holati va rivojlanish tendensiyalari” mavzusidagi Milliy ma’ruza taqdimotiga bag‘ishlangan davra suhbati bo‘lib o‘tdi.
Tadbir Demokratik jarayonlarni tahlil qilish markazi tashabbusi bilan Oliy Majlis huzuridagi jamoat fondi, “Yuksalish” harakati, O‘zbekiston nodavlat notijorat tashkilotlari milliy assotsiatsiyasi, Mahallalar uyushmasi va Milliy media birlashmasi hamkorligida tashkil etildi.
Yangi O‘zbekiston rivojlanishi bosqichida ilk bor tayyorlangan ushbu ma’ruza mamlakatda fuqarolik jamiyatini rivojlantirish sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarning chuqur tahlili sifatida e’tirof etildi.
Milliy ma’ruzaning asosiy maqsadi – O‘zbekistonda demokratik islohotlar natijasida shakllangan fuqarolik jamiyatining bugungi qiyofasini xolis baholash, erishilgan yutuqlar, zamonaviy chaqiriqlar va istiqboldagi strategik yo‘nalishlarni belgilashdan iborat.
Milliy ma’ruzada fuqarolik jamiyati institutlari (FJI)ning rivojlanish dinamikasi va tendensiyalari, ularning samarali faoliyati uchun yaratilgan huquqiy va institutsional sharoitlar, ijtimoiy-iqtisodiy islohotlardagi ishtiroki kabi muhim masalalar tahlil qilingan.
Tadbirda har yili o‘tkazilishi an’anaga aylangan mazkur haftalik FJI faoliyatini rivojlantirish sohasida amalga oshirilgan ishlarni tahlil qilish va ushbu yo‘nalishdagi islohotlar samaradorligini oshirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish uchun muloqot maydoni vazifasini o‘tayotgani e’tirof etildi.
Tadbirda ta’kidlanishicha, so‘nggi yillarda qabul qilingan normativ huquqiy hujjatlar fuqarolik jamiyati institutlari faoliyatini qo‘llab-quvvatlash sohasida butunlay yangi bosqich boshlanishiga asos bo‘ldi.
Xususan, yangi tahrirdagi Konstitutsiya FJI maqomini mustahkamlashda muhim ahamiyat kasb etib, unda ilk bor “Fuqarolik jamiyati institutlari” deb nomlangan maxsus XIII bob kiritilishi tarixiy voqelik bo‘ldi.
Konstitutsiyada fuqarolik jamiyati institutlari tizimi aniq tasniflanib, ularga jamoat birlashmalari va boshqa nodavlat notijorat tashkilotlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari (mahalla) hamda ommaviy axborot vositalari kiritildi.
Bugungi kunda fuqarolik jamiyati institutlari faoliyatini tartibga solishga yo‘naltirilgan 200 dan ortiq normativ-huquqiy hujjatlar amal qilmoqda. Jumladan, 2021 yil “2021-2025-yillarda fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi” tasdiqlanib, Konsepsiya sohadagi ishlarni sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tardi, mamlakatda fuqarolik jamiyatini rivojlantirishning yaqin va o‘rta muddatli istiqbollarini belgiladi.
Shuningdek, “O‘zbekiston — 2030” strategiyasida fuqarolik jamiyati institutlarini islohotlarga keng jalb qilish, O‘zbekistonni fuqarolik jamiyatini rivojlantirish bo‘yicha xabga aylantirish maqsadi belgilandi.
Yana bir muhim o‘zgarish. 2024 yil 26 avgustda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni bilan sohada muhim institutsional o‘zgarishlar amalga oshirildi.
Xususan, Oliy Majlis huzuridagi Jamoat fondi va uning hududiy bo‘linmalari tashkil etildi.
Fuqarolik jamiyati institutlariga davlat granti, subsidiya va ijtimoiy buyurtmalarni ajratish shaffofligini ta’minlash maqsadida barcha bosqichlarni qamrab oluvchi va inson omilini keskin kamaytiruvchi yagona elektron platforma ishga tushirildi.
2025 yilda fuqarolik jamiyati institutlari muhim tashabbus va loyihalarini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash maqsadida 1 trillion 200 milliard so‘m mablag‘ jalb qilindi.
Shuningdek, O‘zNNTMA raisiga Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va uning qo‘mitalari majlislarida nodavlat notijorat tashkilotlarining vakili sifatida ishtirok etish huquqi berildi.
Ko‘rsatilayotgan yuksak e’tibor va qo‘llab-quvvatlash natijasida bugun O‘zbekistonda 9 627 ta NNT, 9 008 ta fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, 2 490 ta ommaviy axborot vositalari hamda 3 000 ga yaqin turli jamoat tuzilmalari faoliyat yuritmoqda. Ularda 150 mingdan ortiq shaxslar mehnat qilmoqda.
Bundan tashqari, mamlakatimizning fuqarolik jamiyatini rivojlantirish sohasidagi tajribasi va qadriyatlari xalqaro e’tiroflarga sazovor bo‘lmoqda. Xususan, O‘zbekistonning “mahalla tizimi”ni isloh qilish bo‘yicha noyob tajribasi xalqaro hamjamiyat tomonidan ham yuqori baholanmoqda.
BMT, ShHT va boshqa xalqaro tashkilotlar doirasida “Mahalla — ijtimoiy boshqaruvning samarali modeli” sifatida e’tirof etilib, Markaziy Osiyo va boshqa rivojlanayotgan davlatlar tomonidan namuna sifatida o‘rganilmoqda.
Ta’kidlash zarurki, mamlakatimizda ushbu yo‘nalishda amalga oshirilayotgan izlanish va harakatlar davom etmoqda. Erishilgan natijalar keyingi maqsadlarning muqaddimasiga aylanmoqda.
Buni bugun bo‘lib o‘tgan davra suhbati misolida ham ko‘rish mumkin. Unda ishtirokchilar fuqarolik jamiyati institutlari va davlat organlari hamkorligini mustahkamlash, NNTlar faoliyatiga oid axborot ta’minotini kengaytirish, kadrlar malakasini oshirish tizimini takomillashtirish kabi masalalar yuzasidan o‘zaro fikr almashdilar.
Shuningdek, NNTlarning ijtimoiy innovatsiyalar va grant menejmentidagi raqobatbardoshligini, jamoatchilik kengashlari faoliyati samaradorligini oshirish, ijtimoiy sheriklikni rivojlantirish masalalariga oid qator takliflar ilgari surildi.
Davra suhbatida ishtirok etgan Belgiyalik mutaxassis, “Diplomatic World” institutining loyihalar direktori Alberto Turkstra qisqa vaqt ichida O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati sohasidagi ildam odimlar, islohotlar amalda o‘z samarasini yaqqol namoyon etayotganini ta’kidladi.
– O‘zbekiston bu yo‘lda YeI va boshqa mamlakatlarning ilg‘or tajribalarini o‘rgandi, ammo uni ko‘r-ko‘rona ko‘chirib olmadi. Islohotlar milliy davlatchilik an’analari, mentalitet va mahalliy ehtiyojlardan kelib chiqib moslashtirilgani ularning hayotiyligini ta’minladi.
Prezident Shavkat Mirziyoyevning yaqinda Bryusselda imzolagan hujjatlarida ham fuqarolik jamiyatini yanada rivojlantirish, jamoatchilik ishtiroki va institutsional hamkorlikni mustahkamlashga qaratilgan yangi vazifalarni o‘z ichiga olgan. Bu, o‘z navbatida, O‘zbekistonning xalqaro hamkorlikka ochiqligi va demokratik islohotlarga sadoqatini tasdiqlaydi, – dedi Alberto Turkstra.
Qizg‘in munozaralarga boy bo‘lgan davra suhbati misolida, fuqarolik jamiyati haftaligi – yangi tashabbus va loyihalar taqdimotlari uchun ochiq maydon vazifasini o‘tamoqda deb aytish mumkin. Ushbu maydon yangi g‘oyalarga, hamkorlik rishtalariga, innovatsion loyihalarning ishga tushishiga xizmat qimoqda.
Davra suhbati yakunida “Fuqarolik jamiyatining holati va rivojlanish tendensiyalari” to‘g‘risidagi Milliy ma’ruzaning fuqarolik jamiyatini rivojlantirish bo‘yicha aniq taklif va xulosalari keng jamoatchilikka yetkazilishi qayd etildi.
Abdumutallib O‘KTAMOV, jurnalist.
1,6 mlrdlik kuchli ta’sir qiluvchi va sertifikati bo‘lmagan dorilar olib qo‘yildi.
DXX Chegara qo‘shinlari tomonidan Davlat chegarasi orqali giyohvandlik vositalari va kuchli ta’sir qiluvchi dori vositalarining noqonuniy aylanmasiga qarshi kurashish yo‘nalishida IJQK Departamenti va bojxona idoralari hamkorligida tezkor tadbir o‘tkazildi.
Xususan, avvaldan kuzatuvga olingan, 1994 yil Andijon viloyatida tug‘ilgan shaxsning Toshkent shahrida ijara asosida yashab kelayotgan xonadonida chegaradan noqonuniy olib o‘tilgan psixotrop moddalarni saqlab kelayotgani haqida ma’lumot olindi.
Xolislar ishtirokida uning xonadoni ko‘zdan kechirilganda, taxminiy qiymati 1,5 mlrd so‘mlik 15 330 dona «Pregabalin» kuchli ta’sir qiluvchi moddalar borligi aniqlandi. Shuningdek, mazkur xonadon yotoqxonasida saqlanayotgan umumiy qiymati 100 mln so‘mlik sifat sertifikatiga ega bo‘lmagan 3 xil turdagi 2 872 dona tibbiy dori vositalari, qutilar va yo‘riqnomalar topilib, tegishli tartibda rasmiylashtirildi.
O‘tkazilgan dastlabki so‘rovda, ushbu shaxs mazkur dorilarni Hindistondan mamlakatimizga noqonuniy yo‘llar bilan olib kirilgani hamda poytaxtdagi mijozlarga sotishni reja qilganini bildirdi.
Hozirda unga nisbatan Jinoyat Kodeksining 251¹-moddasi, 5-qismi bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, «qamoq» ehtiyot chorasi qo‘llanildi.
Tergov harakatlari olib borilmoqda.
Namangan viloyati jamoatchiligi og‘ir judolikka uchradi: O‘zbekiston Qahramoni, umrini qishloq xo‘jaligini rivojlantirishga bag‘ishlagan inson Abduraim Xomidov 82 yoshida vafot etdi.
Abduraim Homidov 1943-yilda Namangan viloyati, To‘raqo‘rg‘on tumanida tug‘ilgan va mehnat faoliyatini 1960-yildanoq tumandagi «O‘zbekiston» jamoa xo‘jaligida mexanizatorlikdan boshlagan.
So‘ngra shirkat xo‘jaligi pudratchisi, 2007-yildan uzoq yillar mobaynida «Shahand humo qushi» fermer xo‘jaligi rahbari sifatida samarali mehnat qildi. 2017-yildan beri esa mehnat faxriysi edi.
A.Homidov fermerlik harakatining fidoiy vakili, tashabbuskori sifatida paxtadan yuqori hosil olish bo‘yicha o‘ziga xos namuna maktabini yaratdi. 1993-yilda O‘zbekiston Respublikasining Faxriy yorlig‘i, 2001-yilda «Mehnat shuhrati» ordeni, 2004-yilda esa Davlatimizning oliy nishoni – «O‘zbekiston Qahramoni» unvoni bilan taqdirlangan edi.
Xalq deputatlari Namangan viloyati Kengashi deputati sifatida viloyatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish, aholining turmush sharoitini yaxshilashga munosib hissa qo‘shgan.
Milliy statistika ko‘mitasining 2025-yil yanvar-sentyabr oylaridagi uy xo‘jaliklari tanlanma kuzatuvlari ma’lumotlariga asosan, O‘zbekistonda uy xo‘jaliklarining 88,1 foizi alohida uy (xususiy hovli)da istiqomat qiladi.
Uy xo‘jaliklarining uy-joy turlari bo‘yicha taqsimlanishi quyidagicha:
alohida uy (xususiy hovli) — 88,1 foiz;
ko‘p kvartirali uylar — 11,7 foiz;
boshqa turdagi uy-joylar — 0,2 foiz.
Jamiyat
Qarz so‘raydigan soxta tanish – Telegram’da profilni nusxalash bilan bog‘liq firibgarlik ko‘paymoqda
Biror tanishingiz Telegram orqali yozib, sizdan qarz so‘rayotgan bo‘lsa, unga darhol pul berishga shoshilmang: u aslida tanishingizning profilini soxtalashtirgan firibgar bo‘lishi mumkin. Ayni kunlarda O‘zbekistonda shu turdagi kiberjinoyat ko‘paydi. Bunda firibgarlar asosan hamkasblar, sinfdoshlar, guruhdoshlar yoki qarindoshlar yig‘ilgan ochiq guruhlardan foydalanmoqda.
O‘zbekistonda shu kunlarda Telegram orqali yangi turdagi firibgarlik ommalashmoqda. Bu ochiq guruhlardagi biror shaxs profilini soxtalashtirish orqali o‘sha guruhdagi boshqa shaxslardan qarz so‘rash bilan bog‘liq. Bu aldovga esa ko‘plar chuv tushmoqda.
“Kursdoshim deb o‘ylabman”
Navoiy shahrida yashovchi Sanobar Zokirova shu turdagi firibgarlikka aldanganlardan biri. U Temur ismli guruhdoshining nomidan qarz so‘ragan shaxsga P2P ko‘rinishida ketma-ket uch marta pul o‘tkazib bergan.
“2025 yil 7 dekabr kuni ertalab Temur ismli kursdoshim Telegram’dan qarz so‘rab yozib qoldi. Avvaliga 750 ming so‘radi va boshqa shaxsga tegishli karta raqam jo‘natdi. Xo‘p, deya tashlab berdim. Oradan 1 soat o‘tib, yana 600 ming so‘m bera olasanmi, deb yozdi. Xo‘p desam, yana boshqa xil karta raqam jo‘natdi. O‘tkazib berdim. Oradan yarim soat o‘tib, yana 600 ming so‘m chiqadimi, deya so‘radi. Yo‘q, kartamda 200 ming so‘m qoldi, dedim. O‘sha 200 ming so‘mni ham berib tur, men senga barini bir qilib tashlab beraman, karta raqamingni ham jo‘natib qo‘y, dedi. Keyin bilsam u kursdoshim emas, firibgar ekan”, deydi Kun.uz jurnalisti bilan suhbatda Sanobar Zokirova.
Firibgar birinchi bor Abdurasul Maxmudov nomidagi bank kartasiga 750 ming so‘m o‘tkazdirib olgan.
Keyingi holatlarda esa Elyorjon Jo‘raboyev hamda Ismoil Abdullayev nomidagi bank kartalaridan foydalanilgan.
Sanobar Zokirovaga tanishi nomidan yozgan shaxs puli naqdligini, unga o‘sha kunning o‘zida qaytarishni va’da qilgan.
Shu tariqa, firibgar Sanobar Zokirovadan jami 1 mln 550 ming so‘m pul mablag‘ini P2P ko‘rinishida boshqa shaxslarning nomida bo‘lgan bank kartalariga o‘tkazib olgan. Sanobar Zokirova holat yuzasidan Navoiy shahar IIBga ariza bilan murojaat qilgan.
“O‘sha kursdoshim bilan Navoiy shahar IIBga borib, holat yuzasidan ariza qoldirdik. Bankdan bank kartamning amaliyotlar tarixini ham olib berdim. Hozircha jimlik, arizamiz bilan shug‘ullanayotgan ichki ishlar xodimi qo‘ng‘iroqlarimizga javob bermayapti, chaqirishmadi ham”, deydi Sanobar Zokirova.
Firibgar buni qanday amalga oshiradi?
Telegram’ning qidiruv qismidan faol holatdagi ochiq guruhlarni izlab topish mumkin. Masalan, Telegram’ga oddiy “kursdoshlar” so‘zini yozib, qidiruvga bersangiz shu nomdagi ko‘plab guruhlar chiqib keladi.
Firibgar ushbu guruhga a’zo bo‘lmagan holda guruh a’zolari ro‘yxatini ko‘rishi, yozishmalarni o‘qishi mumkin. So‘ngra guruh a’zolaridan birining profilini soxtalashtiradi. Ya’ni uning nomidan soxta profil ochadi: profil rasmi, ism-familiya, username, bio va boshqa elementlar firibgar tomonidan aynan bir xil shaklda qayta yaratiladi.
Masalan, yuqoridagi holatda Timur ismli profil nusxasi yaratilgan. Soxta profilda haqiqiysidagiga birgina i harfini qo‘shish orqali username yaratilgan: haqiqiy profilda @timur_Tn1 bo‘lsa, soxtasida @tiimur_Tn1.
Soxta profil yaratilgach, firibgar u orqali guruhdagi qolgan a’zolarga qarz so‘rab yoza boshlaydi. Va kimdir bu tuzoqqa ilinishi mumkin.
Nimalarga e’tibor berish kerak?
Biror tanishingiz Telegram orqali yozib, sizdan qarz so‘rasa, unga darhol pul berishga shoshilmang. Sababi sizga yozayotgan shaxs aslida firibgar bo‘lishi mumkin.
Unga aldanib qolmaslik uchun quyidagi tavsiyalarga amal qiling:
tanishingizning telefon raqamiga qo‘ng‘iroq qilib, holatni aniqlashtiring;
profil ma’lumotlarini, xususan, username’ni tekshirib ko‘ring. Birgina belgi qo‘shish yoki olish orqali ham haqiqiy username’ga o‘xshashini yaratish mumkin;
agar o‘sha tanishingiz bilan shaxsiy yozishmalar olib borgan bo‘lsangiz yozishmalar tarixi bor yoki yo‘qligiga e’tibor qarating;
begona shaxslar nomidagi bank kartalariga pul o‘tkazmalarini amalga oshirmang.
Bundan tashqari, Telegram odatda sizga yozayotgan profil qachon ro‘yxatdan o‘tkazilganini ma’lum qiladi. Agar tanishingizning profili avvaldan faol holatda bo‘lsa, bu ham shubhaga asos bo‘ladi.
Kun.uz yurtdoshlarimizni Telegram’dagi bu kabi firibgarlik holatlaridan ehtiyot bo‘lishga chaqiradi. Sizga yozayotgan shaxs tanishingiz ekaniga to‘liq ishonch hosil qilmaguncha qarz munosabatlariga kirishmang. Yo‘qsa, o‘zingiz firibgarlik qurboniga aylanishingiz mumkin.
Yunusobod va Mirzo Ulug‘bek tumanlarida 11 dekabr tongida “Botanika” podstansiyasiga ulangan bir nechta kabel tarmoqlarida nosozlik yuzaga kelishi oqibatida 6,2 mingdan ortiq iste’molchi vaqtincha elektr ta’minotisiz qoldi. Energetiklar ayrim tarmoqlarda uzilishni bartaraf etishga erishdi, qolgan qismlarda ishlar davom etmoqda.
Toshkent shahrining Yunusobod va Mirzo Ulug‘bek tumanlarida 11 dekabr tongida elektr ta’minotida uzilish kuzatildi, 6,2 mingdan ortiq iste’molchi vaqtincha svetsiz qoldi.
Energetika vazirligi ma’lumotiga ko‘ra, soat 05:53 da “Botanika” podstansiyasidan chiquvchi “Astronomiya-1,2”, “L-Bosmaxona” va “L-Karamurt” kabel tarmoqlarida nosozlik yuzaga kelgan. Shuning natijasida ushbu tarmoqlarga ulangan iste’molchilar elektr ta’minotidan uzilgan.
Soat 09:06 da “Astronomicheskaya-2” kabel tarmog‘idagi nosozlik bartaraf etildi va 3 mingdan ortiq iste’molchining elektr ta’minoti qayta tiklandi. Hozirgi vaqtda energetiklar qolgan kabel tarmoqlaridagi nosozlikni bartaraf etish, barcha iste’molchilarni elektr energiyasi bilan to‘liq ta’minlash bo‘yicha ish olib bormoqda.
Ijara uydan 1,5 mlrd so‘mlik kuchli ta’sir qiluvchi dorilar topildi
Agar xavfsizlik kafolatlangan bo’lsa, uch oy ichida saylov Ukrainada o’tkaziladi
To‘lovlarni naqd pulsiz amalga oshirish ulushi 75 foizga yetkaziladi
-
Sport4 days agoТуркия Суперлигаси. «Башакшеҳир» – «Фенербаҳче». Шомуродов ва Файзуллаев — асосий таркибда
-
Jamiyat2 days agoTo‘qqiz qizli Jasur – to‘rt egiz tug‘ilgan xonadondan reportaj
-
Iqtisodiyot4 days agoXitoylik investorlar Jizzaxdagi volfram konini ishga tushirmoqda
-
Iqtisodiyot4 days agoBMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti bilan hamkorlikda qator loyihalar amalga oshiriladi
-
Jamiyat1 day agoToshkent viloyatida 13 yoshli qiz orqali dori sotgan ayol va uning sheriklari ushlandi
-
Dunyodan2 days agoQurolli mojaro Tailand va Kambodiya o’rtasidagi chegarada yana paydo bo’ladi
-
Turk dunyosi3 days agoTüriyatiye: Trabzonspor super burgutlar hujumchisini tayinlaydi
-
Jamiyat1 day agoO‘zbekistondagi muzey va ziyoratgohlarga «virtual sayohat» qilish imkoni yaratiladi