Iqtisodiyot
Dunyoda oltin zaxiralari qisqaryaptimi? Infografika va prognoz
Oltinning kamyobligi – uni investitsiyalar uchun ishonchli vosita sifatida saqlab qolish sabablaridan biri. 2025 yilda ushbu metall so‘nggi ko‘p yillardagi eng kuchli o‘sishni boshdan kechirdi: iqtisodiy noaniqlikka jahon investorlarining reaksiyasi fonida narx 50 foizdan ko‘proq oshdi.
Agar insoniyat tomonidan qazib olingan barcha oltin (taxminan 216 000 tonna) yagona quymaga aylantirilsa, u balandligi atigi 22 metr bo‘lgan — taxminan yetti qavatli binoga teng — kub shaklini olgan bo‘lar edi.
Taqqoslash uchun, jahon miqyosida aniqlangan va iqtisodiy jihatdan samarali deb baholangan oltin zaxiralari taxminan 64 000 tonnani tashkil qiladi, bu esa balandligi 15 metr bo‘lgan kubga to‘g‘ri keladi.
Ushbu infografika Butunjahon oltin kengashi va AQSh Geologik xizmati (USGS) ma’lumotlariga, shuningdek Britaniya ensiklopediyasidan olingan tarixiy kontekstga tayanadi va bu qimmatbaho metall zaxiralarining umumiy manzarasini namoyish etadi.
Ma’lum barcha zaxiralarning deyarli uchdan ikki qismi allaqachon yerosti konlaridan qazib olingan. Yangi konlar kamroq topilayotgani va qazib olish qiymati o‘sib borayotgani sabab, asosiy e’tibor asta-sekin ikkilamchi xomashyoni qayta ishlash va qazib olish texnologiyalarini takomillashtirishga siljiyapti.
Insoniyat tarixi davomida qazib olingan oltinning uchdan ikki qismi 1950 yildan keyin — texnologik taraqqiyot va sanoat talablari tufayli — qo‘lga kiritildi. Urushdan keyingi davr yirik karerlar va samarali affinaj usullarining paydo bo‘lishi bilan ajralib turadi. Bugun rudada metall miqdori pasayib borayotgani sabab qazib olish sur’atlari sekinlashmoqda, ammo aylanmadagi jami oltin hajmi har yili sekin-asta ko‘payib bormoqda.
Qazib olingan barcha oltinning taxminan 45 foizi zargarlik buyumlari ko‘rinishida, 22 foizi esa quymalar va tangalar ko‘rinishida mavjud. Markaziy banklar taxminan 17 foiziga egalik qiladi — oltinni inflatsiya va geosiyosiy noaniqlikka qarshi strategik zaxira sifatida ushlab turadi. Oltin texnologik va boshqa sanoat tarmoqlarida — elektronikadan to aerokosmik komponentlarigacha — qo‘llanadi.
2025 yilda oltin narxi tarixda ilk bor bir unsiya uchun 4000 AQSh dollariga yetdi. Bu investorlar dollarning kuchsizlanishi, geosiyosiy o‘zgaruvchanlik va iqtisodiy noaniqlik sharoitida xavfsiz vosita izlagani bilan izohlanadi.
Iqtisodiy jihatdan samarali deb baholangan yerosti zaxiralari taxminan 64 000 tonna bo‘lsa-da, bu qolgan barcha metallni qamrab olmaydi.
Dunyoda hali ochilmagan konlar mavjud va oltin narxlarining o‘sishi bilan kichikroq ruda konlarini ishlab chiqarish ham iqtisodiy jihatdan maqbul bo‘lib boradi. Yuqori narxlar qidiruv kompaniyalarini geologiya-qidiruv ishlarini faollashtirishga rag‘batlantiradi, bu esa, oxir-oqibat, yangiliklarga olib kelishi mumkin.
Noyabr oyida zaxiralar 1,9 milliard dollarga o‘sdi, yil boshidan esa ular 20 milliard dollarga oshdi. Bu, avvalo, oltin narxi va hajmining ortishi bilan bog‘lanmoqda.
2025 yil 1 dekabr holatiga ko‘ra, O‘zbekistonning oltin-valuta zaxiralari 61,23 milliard dollarga yetdi. Bu haqda Markaziy bank ma’lum qildi.
Noyabr oyida zaxiralar 1,9 milliard dollarga o‘sdi, yil boshidan esa ular 20 milliard dollarga oshdi. Bu, avvalo, oltin narxi va hajmining ortishi bilan bog‘lanmoqda.
Oltinning fizik hajmi ketma-ket ikkinchi oy oshdi. Noyabrda u 310 ming troya unsiyaga (9,64 tonna) oshib, 12,23 million unsiyaga (380,4 tonna) yetdi.
Oltin zaxiralarining qiymati 3 milliard dollarga oshib, 50,86 milliard dollarga yetdi.
Zaxiralarning valuta qismi esa 1,1 milliard dollarga kamayib, 9,8 milliard dollarni tashkil etdi.
Qimmatli qog‘ozlar hajmi avvalgi oyga nisbatan 503,3 million dollarga ko‘payib, 1,53 milliard dollarni tashkil etdi.
O‘zbekistonliklar sog‘liqni saqlash sohasidagi xizmatlar uchun 10 oyda 16,5 trln so‘m sarflagan.
Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2025-yilning yanvar-oktyabr oylarida sog‘liqni saqlash sohasidagi bozor xizmatlari hajmi 16,5 trln so‘mga yetdi.
Bu ko‘rsatkich o‘tgan yilning mos davri bilan solishtirganda 15,4 % ga oshgan. Jami ko‘rsatilgan bozor xizmatlari hajmida ushbu xizmat turining ulushi 2 % ni tashkil etgan.
Hududlar kesimida sog‘liqni saqlash sohasidagi xizmatlar hajmi:
Toshkent shahri – 7,7 trln so‘m
Toshkent viloyati – 1,6 trln so‘m
Samarqand viloyati – 1,2 trln so‘m
Farg‘ona viloyati – 1,1 trln so‘m
Namangan viloyati – 747,7 mlrd so‘m
Andijon viloyati – 739 mlrd so‘m
Buxoro viloyati – 640,1 mlrd so‘m
Qashqadaryo viloyati – 612,8 mlrd so‘m
Xorazm viloyati – 557,8 mlrd so‘m
Surxondaryo viloyati – 416,8 mlrd so‘m
Jizzax viloyati – 398,8 mlrd so‘m
Sirdaryo viloyati – 293,1 mlrd so‘m
Qoraqalpog‘iston Resp. – 285,6 mlrd so‘m
Navoiy viloyati – 269 mlrd so‘m.
Qayd etilishicha, Nurota tog‘ tizmasining janubi-g‘arbiy qismida joylashgan ushbu kon O‘zbekiston tog‘-kon sanoatida strategik ahamiyatga ega bo‘lgan yirik obektlardan biri hisoblanadi.
Jizzax viloyatida 2,5 million tonna volfram zaxirasiga ega Qo‘ytosh koni ishga tushish arafasida, deb xabar berdi viloyat hokimligi matbuot xizmati.
Xabarga ko‘ra, xitoylik investorlar yil oxirigacha konni tozalash ishlarini tugallaydi. Kelasi yilda esa ruda qazib olish jarayonlari boshlanadi.
Kon hududida volframni ajratib olish bo‘yicha zamonaviy qayta ishlash zavodi barpo etiladi.
Qayd etilishicha, Nurota tog‘ tizmasining janubi-g‘arbiy qismida joylashgan ushbu kon O‘zbekiston tog‘-kon sanoatida strategik ahamiyatga ega bo‘lgan yirik obektlardan biri hisoblanadi.
Loyihaning birinchi bosqichida 100 nafarga yaqin fuqaro ish bilan ta’minlanadi va yiliga 150 ming tonna ruda qazib olinadi.
O‘zbekiston oltin-valyuta zaxiralari, 1-dekabr holatiga, 61,23 mlrd dollarga yetdi. Bu haqda Markaziy bank ma’lumot berdi.
Zaxiralar noyabrda 1,9 mlrd dollarga (+3,2 foiz) o‘sdi, yil boshidan esa 20 mlrd dollarga (+48,7 foiz) oshdi. Bu avvalo oltin narxi va hajmining ortishi bilan bog‘lanmoqda.
Qolaversa, Markaziy bank sotib olgan qimmatli qog‘ozlar qiymati ham sezilarli darajada oshgan — noyabrda 503 mln dollarga ko‘payib, $1,52 mlrdga yetgan.
Iqtisodiyot
O‘zbekistonliklarni Koreyaga ishga jo‘natishga tayyorlaydigan maxsus o‘quv ustaxonalari ochiladi
Uch oylik dasturda koreys tili va madaniyati, texnika xavfsizligi, Koreya metodikasi asosida amaliy avtomobil servisi o‘rgatiladi. O‘quvni muvaffaqiyatli tamomlaganlar Koreyaga ishga jo‘natiladi.
Foto: Migratsiya agentligi
Janubiy Koreyaning “KIA Auto” kompaniyasi rahbariyati Migratsiya agentligida bo‘ldi.
Uchrashuv yakunlariga ko‘ra, 2026 yil boshidan Migratsiya agentligi tomonidan KIA AUTO standartlariga mos maxsus o‘quv ustaxonalari ochiladi. Uch oylik dasturda koreys tili va madaniyati, texnika xavfsizligi, Koreya metodikasi asosida amaliy avtomobil servisi o‘rgatiladi.
O‘quvni muvaffaqiyatli tamomlaganlar E-7 vizasi (malakali ishchi) bilan Koreyaga ishga joylashtiriladi. E-7 vizasining asosiy talabi — koreys tilini TOPIK 1 darajasida bilish.
“Koreya Adliya vazirligi 2025 yildan boshlab avtomobil kuzovini bo‘yash yo‘nalishiga xorijlik mutaxassislarni jalb qilishga ruxsat berdi. Shu vaqtga qadar faqat mahalliy aholi ishlagan. O‘zbekiston ushbu loyihaga birinchi bo‘lib jalb etilmoqda”, deyiladi Migratsiya agentligi xabarida.
KIA Auto — Koreyaning yetakchi avtomobillarga xizmat ko‘rsatish tarmog‘i bo‘lib, mamlakat bo‘ylab 600 ga yaqin servis markazi bor. Yiliga 1 milliondan ortiq avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatadi va malakali kadrlarga ehtiyoj yuqori.
Toshkentda havoni ifloslantirayotgan korxona rahbariga chora ko‘rildi
Toshkentda narkokuryyerlik bilan shug‘ullanib kelgan ikki talaba ozodlikdan mahrum etildi
Hokimlik Nurafshonda prokuratura uchun 4,5 mlrd so‘mga avtoturargoh qurilayotgani haqidagi xabarlar bo‘yicha izoh berdi
-
Iqtisodiyot4 days agoO‘zbekistondan Daniyaga ilk bor oziq-ovqat va quruq meva eksport qilindi
-
Jamiyat4 days agoYunusobodda YTH oqibatida avtomobil yonib ketdi
-
Iqtisodiyot4 days agoPrezidentning Sirdaryoga tashrifi «River Med Pharm» korxonasidan boshlandi
-
Sport4 days ago«Real» ta’qibni davom ettirdi, «Liverpul» yana ochko yo‘qotdi. Kun o‘yinlari
-
Siyosat4 days agoPrezident Mirziyoyev Denis Manturov boshchiligidagi Rossiya delegatsiyasini qo’llab-quvvatlaydi
-
Dunyodan5 days agoIndoneziyada bir necha kun ichida 700 dan ortiq kishi halok bo’ldi.
-
Siyosat4 days agoMarkaziy Osiyo mamlakatlari 2026 yilda suvdan foydalanish va suv havzalari tizimiga kelishib olishdi
-
Turk dunyosi3 days agoTurkiya Rossiya quvur liniyali gaz ta’minotini bir yil davomida kengaytirmoqda